Nhiều khu vực có nguy cơ cao ngập lụt do mưa lớn
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, khu vực từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế: từ ngày 23 đến ngày 24/11 có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có dông. Sáng và đêm trời rét. Từ ngày 25-27/11 có mưa, mưa vừa và dông, cục bộ có mưa to đến rất to. Dự báo khu vực từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa trong các ngày 25-27/11 có mưa, mưa vừa và dông, cục bộ có mưa to đến rất to. Tây Nguyên và Nam Bộ khoảng từ đêm 24-27/11 có khả năng xảy ra mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa vừa, mưa to.
TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai cho biết, miền Trung có thể sắp phải đón một đợt mưa lớn từ khoảng ngày 25/11. Khu vực từ Khánh Hoà trở ra tới Quảng Trị trong giai đoạn từ 25/11 đến ngày 6/12/2023. Cụ thể, trong đợt mưa này, mưa lớn bắt đầu xuất hiện từ Khánh Hoà vào khoảng tối 24 và ngày 25/11 sau đó lan dần ra các tỉnh Trung và Bắc Trung Bộ với lượng mưa hơn 300mm/ngày.
Mưa theo hình thức "cuốn chiếu" từ Nam Trung Bộ ra Trung Bộ và tới Bắc Trung Bộ và lặp lại từ Bắc Trung Bộ vào Nam Trung Bộ. Lượng mưa cao nhất có thể ghi nhận trong ngày cao hơn 500mm vào các ngày 26 và 27 tháng 11 ở khu vực Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Huế và có thể tới Quảng Trị. Mưa lớn có thể lan tới cả Quảng Bình và Hà Tĩnh trong giai đoạn này. Ở mỗi tỉnh thành, mưa lớn có thể xảy ra trong khoảng 2-3 ngày liên tục sau đó lại lặp lại tương tự vòng tiếp theo.
"Hình thái mưa của đợt này rất giống với đợt mưa gây lụt diện rộng vào tháng 10 năm 2020. Mưa do đới gió Đông Nam mang hơi ẩm từ Biển Đông đi vào đất liền gặp không khí lạnh và địa hình núi cao chắn lại. Nguy cơ ngập lụt rất cao có thể xảy ra khi mà các ngày 27 và 28/11 rơi đúng vào khoảng thời gian trăng tròn, thuỷ triều đang rất cao khiến nước lụt từ trong đất liền khó thoát ra biển nhanh được. Nguy cơ sạt lở đất cũng xảy ra rất cao vì mưa lớn kéo dài nhiều ngày. Đất ở các quả đồi ngấm đủ nước trở nên nặng và nhão khiến việc sảy ra sạt lở cao hơn", TS Nguyễn Ngọc Huy cho biết.
Cách phòng tránh thiệt hại do mưa lũ
TS Nguyễn Ngọc Huy khuyến cáo, để ứng phó với mưa lũ, người dân sống ở vùng thấp trũng từ Khánh Hoà tới Quảng Trị, nơi đã từng ngập lụt năm 2020 lưu ý lập kế hoạch kê cao đồ đạc. Kê cao hơn mức lụt năm 2020. Đặc biệt chú ý lập phương án để di chuyển các tài sản có giá trị như xe ô tô, xe máy, thóc lúa, nông sản, gia súc, gia cầm. Khi nhận thấy mưa lớn xảy ra và nguy cơ ngập lụt xảy ra thì hành động theo kế hoạch. Lưu ý là lập phương án và kế hoạch trước, hành động ngay khi nguy cơ sắp xảy ra.
Bà con có ao nuôi thuỷ sản, lồng bè nuôi thuỷ sản ven sông, ven biển lưu ý phương án neo đậu lồng bè, đánh tỉa thuỷ sản có kích thước lớn. Đề phòng thuỷ sản bị sốc nước ngọt và nước lũ về.
"Tôi mong muốn các hồ chứa thuỷ lợi và thuỷ lợi có kế hoạch hạ mực nước hồ chứa theo kịch bản lượng mưa để khi mưa lớn xảy ra nước hồ chứa không đầy và có thể tham gia quá trình vận hành cắt lũ. Không đợi nước tràn hồ mới xả, khi đó, mưa lớn đang xảy ra dưới hạ lưu kết hợp thuỷ triều đang cao thì nước không thể thoát ra biển kịp. Các công trình thuỷ lợi lớn, nhỏ đang xây dựng dở dang cần khơi thông các đập tạm để nước chảy tự nhiên, tránh tích nước ở các đập tạm sẽ gây lũ liên hoàn trên sông", TS Nguyễn Ngọc Huy nói.
Trước khi có mưa lớn, người dân tham gia cùng chính quyền địa phương khơi thông các cống rãnh ở khu dân cư để hệ thống thoát nước vận hành tốt trong khi mưa lũ xảy ra. Ở các vùng trung du và miền núi, khi nhận thấy mưa lớn xảy ra quá 3 ngày thì đề phòng sạt lở nếu ở các khu vực có taluy âm và taluy dương
Chuyên gia khuyên người dân nên tích trữ nhu yếu phẩm gồm: chất đốt, nước uống, lương thực, thực phẩm ăn nhanh, đèn pin, thiết bị lưu trữ điện cho sạc điện thoại và đèn chiếu sáng,… Khi lụt xảy ra thường mất điện nên việc lưu trữ điện để giữ thông tin liên là rất quan trọng. Sử dụng các vật nổi như can nhựa, bình chứa nước từ 10 lít trở lên, phao từ lốp ô tô,.. khi có sự cố mưa lụt xảy ra.
Lưu ý rằng các việc trên cần được lên kế hoạch trước. Khi thấy nguy cơ gần xảy ra thì hành động theo kế hoạch. Dù việc lũ lụt chưa xảy ra và có thể không xảy ra nhưng việc đề phòng và lên kế hoạch là cần thiết. Bà con lưu ý theo dõi các bản tin cập nhật từ các nguồn khác nhau để có các hành động sớm ứng phó thiên tai.
