Điểm cần chú ý về bệnh tiểu đường ở người cao tuổi

Bệnh tiểu đường phổ biến ở người cao tuổi và khoảng 40% cả nam giới và nữ giới trên 70 tuổi bị tiểu đường hoặc thuộc nhóm có nguy cơ. Khi lớn tuổi, cùng với việc chức năng thể chất suy giảm thì những vấn đề phải chú ý cũng nhiều lên.

Những điều cần chú ý về bệnh tiểu đường ở người cao tuổi bao gồm “tăng đường huyết sau ăn”, “nhồi máu não / nhồi máu cơ tim”, “cách sử dụng thuốc và tác dụng phụ”, “hội chứng tuổi già”, “tình trạng tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết”, “hạ đường huyết trầm trọng".

Ngoài ra, trong điều trị bệnh tiểu đường thì việc không ăn quá nhiều rất quan trọng nhưng trong trường hợp người cao tuổi cũng cần phải chú ý đến việc “thiếu dinh dưỡng”.

Tăng đường huyết sau ăn

Sau bữa ăn, lượng đường trong máu của mọi người tăng lên ở một mức độ nào đó nhưng những người khỏe mạnh sẽ mau chóng trở lại bình thường nhờ hoạt động của insulin. Tuy nhiên, những người mắc bệnh tiểu đường lại tăng đường huyết sau 1,5 đến 2 tiếng sau bữa ăn và tình trạng này rất dễ bị kéo dài. Đây chính là tình trạng “tăng đường huyết sau ăn”. Tăng đường huyết sau ăn cũng được cho là có thể thúc đẩy quá trình xơ cứng động mạch.

Người cao tuổi thậm chí có nhiều khả năng dễ bị tăng đường huyết sau ăn hơn. Biện pháp phòng ngừa là ăn chậm, ăn nhiều chất xơ và dùng thuốc phù hợp với nó.

Nhồi máu não / nhồi máu cơ tim

Nhồi máu não và nhồi máu cơ tim là một trong những biến chứng của bệnh tiểu đường và do xơ cứng động mạch gây ra. Tuy nhiên, những bệnh này thường gặp ở tuổi già do xơ cứng động mạch phát triển theo quá trình lão hóa.

Nếu bạn bị cao huyết áp hoặc máu nhiễm mỡ thì bạn cũng sẽ có nguy cơ bị xơ cứng động mạch tương tự như đường huyết cao, do đó, biện pháp phòng ngừa là không chỉ điều trị bệnh tiểu đường mà còn phải điều trị cao huyết áp và máu nhiễm mỡ. Ngoài ra, bởi vì hút thuốc cũng là một nguy cơ nên phải bỏ hút thuốc ngay.

Quên thuốc, tác dụng phụ

Người cao tuổi thường hay quên thuốc. Đặc biệt là nếu chức năng nhận thức suy giảm thì việc uống thuốc theo hướng dẫn sẽ trở nên rất khó khăn. Ngoài ra, cũng có rất nhiều người quên mang theo thuốc khi đi ra ngoài.

Nếu quên thuốc, nhất định phải nói lại với bác sĩ hoặc dược sĩ về vấn đề đó. Nếu bạn không nói với bác sĩ rằng bạn đã quên, bác sĩ có thể nghĩ rằng “thuốc không có tác dụng” và tăng lượng thuốc lên. Ngoài ra, cố gắng không thu thập những viên thuốc còn sót lại và uống nó.

Thêm vào đó, người cao tuổi cũng dễ gặp tác dụng phụ của thuốc. Nguyên nhân chính là do chức năng của thận và gan giảm dần theo tuổi tác. Nhiều loại thuốc được đào thải qua thận hoặc được phân giải qua gan, nhưng ở người cao tuổi, bởi vì quá trình đào thải và phân giải đó bị chậm lại nên thuốc còn sót lại trong cơ thể lâu và có tác dụng quá mức. Do đó, cần phải chú ý vì hạ đường huyết sẽ dễ trở nên nghiêm trọng do thuốc hiệu quả quá mức.

Thuốc tiêm

Thuốc cho bệnh tiểu đường cũng có dạng thuốc tiêm. Nếu khó sử dụng do suy giảm chức năng nhận thức thì hãy cố gắng nhất có thể để giảm số lần tiêm. Tuy nhiên, đây là dành cho trường hợp của bệnh tiểu đường tuýp 2 và về nguyên tắc, số mũi tiêm không được giảm đối với tiểu đường tuýp 1.

Thuốc tiêm bao gồm các dạng bào chế của insulin và chất chủ vận thụ thể GLP-1. Các dạng bào chế của insulin đã được đưa ra thị trường loại có tác dụng kéo dài hiệu quả trong 24 giờ chỉ với một lần tiêm một ngày. Ngoài ra, chất chủ vận thụ thể GLP-1 được đưa ra thị trường loại tiêm một lần một tuần. Nếu bệnh nhân không thể tự tiêm, có thể nhờ hộ lý đến khám tại nhà tiêm chất chủ vận thụ thể GLP-1 mỗi tuần một lần.

Mặt khác, các dạng bào chế của insulin dễ gây hạ đường huyết nên cần thận trọng khi sử dụng. Còn chất chủ vận thụ thể GLP-1 là loại thuốc khó tự gây ra hạ đường huyết.

Hội chứng tuổi già

Hội chứng tuổi già có nghĩa là xuất hiện các triệu chứng khác nhau trong tim và cơ thể do quá trình lão hóa. Những suy giảm điển hình như suy giảm nhận thức, sa sút trí tuệ và ADL (khả năng thực hiện nhiều hoạt động của cuộc sống hằng ngày). Hội chứng tuổi già là nguyên nhân của việc làm giảm chất lượng cuộc sống (QOL), chẳng mấy chốc cần phải có người chăm sóc và chết đi.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra hội chứng tuổi già nhưng tăng đường huyết và hạ đường huyết do bệnh tiểu đường cũng có thể là nguyên nhân. Ngược lại, hội chứng tuổi già có thể làm cho bệnh tiểu đường khó trị và dễ tiến triển hơn.

Tình trạng tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết

Tình trạng tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết là một biến chứng cấp tính hiếm gặp của bệnh tiểu đường. Các bệnh truyền nhiễm và phát sốt gây ra tình trạng mất nước cùng với khiến lượng đường trong máu tăng lên đáng kể và áp suất thẩm thấu trong máu tăng lên, nói cách khác là trạng thái máu trở nên đặc hơn. Các triệu chứng bao gồm khát nước, uống nhiều, đa niệu, khó chịu, huyết áp thấp, nhịp tim nhanh, giảm cân, khô da và niêm mạc. Người cao tuổi thường phát hiện muộn và cũng có nguy cơ dẫn đến lú lẫn.

Để ngăn ngừa tình trạng tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết, việc thường xuyên bổ sung đủ nước cho cơn khát ở cổ họng rất là quan trọng. Hãy chú ý đến lượng nước trong cơ thể kể cả khi chán ăn, buồn nôn bởi vì có thể không đủ nước. Cố gắng uống nước ngay cả khi bạn không thể ăn bất cứ thứ gì.

Hạ đường huyết nghiêm trọng

Khi sử dụng thuốc tiểu đường, lượng đường trong máu xuống quá thấp được gọi là hạ đường huyết. Cơ sở của việc điều trị bệnh tiểu đường là làm giảm lượng đường trong ngày càng cao trong máu, nhưng ở người cao tuổi, bởi vì gan phân giải thuốc và thận bài tiết thuốc hoạt động kém hơn nên thuốc hạ đường huyết sẽ bị tác dụng quá mức.

Hạ đường huyết nghiêm trọng còn dẫn đến nguy cơ té ngã, gãy xương, sa sút trí tuệ, đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Người cao tuổi khó có thể nhận thấy tình trạng hạ đường huyết và rất dễ khiến tình trạng hạ đường huyết trở nên trầm trọng hơn nên cần hết sức thận trọng.

Thiếu dinh dưỡng

Trong chế độ ăn kiêng của người mắc tiểu đường, mặc dù không nên ăn quá nhiều nhưng người cao tuổi cũng cần phải cẩn thận về tình trạng thiếu dinh dưỡng. Thiếu dinh dưỡng có nghĩa là việc cân nặng bị giảm và lượng dùng bữa cũng giảm đi. Người cao tuổi ăn quá nhiều không tốt nhưng không giống như người trẻ, họ thường chán ăn và gầy đi do kết hợp với nhiều bệnh khác nhau nữa.

Vì vậy, thay vào đó, cần lưu ý không giảm lượng năng lượng quá nhiều. Theo khuyến nghị, không nên hấp thụ ít hơn 1200 calo một ngày. Ngoài ra, hãy bổ sung thêm nhiều protein hơn để ngăn ngừa mất cơ. Tuy nhiên, hãy trao đổi với bác sĩ vì những người bị suy thận có thể không nên bổ sung quá nhiều protein.

Người cao tuổi cũng chú ý đến tình trạng mất cơ

Cần lưu ý về tình trạng mất và giảm sức mạnh cơ bắp. Khi bị mất cơ, các cơ sẽ tiêu thụ ít glucose hơn và lượng đường trong máu dễ tăng lên, điều này làm cho bệnh tiểu đường dễ trở nên trầm trọng hơn.

Giảm tiết insulin ở tuyến tụy và kháng insulin do béo phì là 2 nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường nhưng mất cơ cũng được xem là nguyên nhân thứ ba. Vì vậy, tốt nhất là người cao tuổi nên tích cực tập thể dục để duy trì cơ bắp. Những người không giỏi vận động có thể bắt đầu bằng việc tăng các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày. Điều quan trọng là phải tăng thời gian tập thể dục thường xuyên như dọn dẹp nhà cửa hoặc đi ra ngoài mua sắm.

Tập thể dục từ những bài tập nhẹ nhàng

Một số người già yếu bị giảm sức lực cơ bắp và không thể đi lại được ngay thì hãy bắt đầu với những bài tập nhẹ nhàng và đừng làm quá sức. Bắt đầu bằng các bài tập mềm dẻo (kéo giãn), sau đó tăng dần cường độ và khối lượng bài tập, chẳng hạn như bài tập sức bền nhẹ (rèn luyện cơ bắp), thể dục nhịp điệu và bài tập sức bền toàn diện. Ngoài ra, người ta cũng nói rằng kết hợp nhiều loại hình tập thể dục sẽ giúp ngăn chặn việc cần phải có người chăm sóc.

Các bài tập sức bền nhẹ được đề xuất là tư thế đứng lên ngồi xuống và đứng trên một chân.

Tư thế đứng lên ngồi xuống

Để an toàn, hãy sử dụng một chiếc ghế, từ từ đứng lên và ngồi xuống. Động tác này có thể rèn luyện tăng lượng cơ bắp cho đùi và mông.

Đứng trên một chân

Để tránh bị ngã, hãy đứng cạnh một vật chẳng hạn như một cái bàn chắc chắn bằng chân trái hoặc chân phải trong khoảng 1 phút mỗi chân. Nếu bạn không vững bằng một chân thì hãy dựa vào một cái bàn chắc chắn hoặc một vật ổn định khác. Trước khi bắt đầu tập thể dục, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

Để duy trì khối lượng cơ, việc bổ sung thành phần của cơ bắp là protein đúng cách rất quan trọng. Hãy cố gắng ghi nhớ bữa ăn không giảm protein quá mức cần thiết không chỉ vì ngăn ngừa thiếu dinh dưỡng mà còn vì cơ bắp của cơ thể.