1. Ý nghĩa của mâm cúng chay rằm tháng 7
Vào ngày rằm tháng 7 và các lễ lớn, nên chọn cúng cỗ chay bởi theo quan niệm về hiếu đạo - tháng 7 là tháng Vu lan báo hiếu, dịp để thể hiện sự biết ơn công đức sinh thành của cha mẹ. Mâm cỗ chay là thể hiện sự mong cầu bình an, tấm lòng thành kính với ông bà, tổ tiên.
Vào ngày này, người dân thường làm mâm cơm, trước là để tưởng nhớ ông bà tổ tiên, sau đó là cúng cho những vong hồn chưa được siêu thoát và cuối cùng là thụ lộc.
Theo tín ngưỡng của người Việt, vào ngày rằm tháng 7 và các lễ lớn trong năm, người ta chọn cúng cỗ chay. Theo quan niệm từ xưa về hiếu đạo - tháng 7 còn có lễ Vu Lan là dịp nhớ ơn sinh thành của cha mẹ. Cúng cỗ chay thể hiện tấm lòng thành kính với tổ tiên, cầu mong sự bình an, tránh sát sinh.
Bên cạnh đó, ngày rằm tháng 7 còn là lễ xá tội vong nhân, mâm cúng chúng sinh có ý nghĩa quan trọng cho những vong hồn chưa được siêu thoát và cuối cùng là thụ lộc. Sau đây là cách làm 1 mâm cỗ chay để thể hiện sự thành kính đem lại sự thanh tịnh và nhiều điều may mắn, tránh không gặp xui xẻo, xóa tội vong linh của gia đình dưới suối vàng.
2. Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Bảy gồm những món gì?
Mỗi vùng miền khác nhau sẽ có một tập tục cúng Rằm tháng Bảy khác biệt một chút. Bạn cần chuẩn bị những lễ vật gồm:
- Xôi đỗ xanh
- Gà chay
- Nem chay
- Giò lụa chay
- Gỏi cuốn ngũ sắc
- Đậu đũa luộc
- Canh nấm
3. Cách làm 1 mâm cỗ chay cúng rằm tháng 7
Sau đây là hướng dẫn chi tiết cách làm một số món chay ngày rằm:
Xôi đỗ xanh
Nguyên liệu cần chuẩn bị:
- 500g gạo nếp cái hoa vàng
- 100g đỗ xanh
- Một nhúm muối
Cách làm:
- Đãi sạch gạo nếp và đỗ xanh và cho vào 2 bát khác nhau, ngâm với nước nóng già khoảng 8 tiếng trước khi đồ xôi.
- Đổ gạo và đỗ xanh đã được ngâm xong ra rá, để ráo nước. Trộn đỗ với gạo cùng một nhúm muối.
- Bắc một nồi nước lên bếp, đun sôi và đặt xửng hấp vào.
- Đổ gạo nếp đỗ xanh vào xửng. Sau đó, đậy nắp vung và đồ chín xôi. Kết hợp dùng muôi đảo xôi một lần để xôi chín đều.
- Cho xôi vào 1 bát tô, nén chặt, sau đó đem đổ ra đĩa cho đẹp, xếp lên mâm cúng.
Gà chay
Nguyên liệu:
*Phần vỏ
- 170gr váng đậu (phù chúc, tàu hũ ky) tươi.
- Lá chanh, rau mùi
*Phần nhân
- 4 cây (khoảng 28gr) nấm hương
- 1 thìa cà phê nước tương (xì dầu)
- 1 thìa cà phê dầu vừng (dầu mè)
- 1/4 thìa cà phê bột ngũ vị hương
*Nước sốt
- 2 thìa canh nước nấm ngâm, nước luộc rau củ, hoặc nước lọc
- 2 thìa canh nước tương (xì dầu)
- 2 thìa cà phê dầu vừng (dầu mè)
- 1 ½ thìa cà phê đường
- 1 thìa cà phê rượu gạo
- ½ thìa cà phê muối
- 1 miếng gừng tươi khoảng 3cm, băm nhỏ
Cách làm:
- Ngâm váng đậu khô qua nước cho mềm. Nấm hương ngâm cho mềm rồi cắt phần chân nấm ra, thái nhỏ thành miếng vừa ăn khoảng 5mm. Phần nước ngâm nấm giữ lại để làm nước sốt.
- Bắc chảo lên bếp và cho tất cả các nguyên liệu trên vào, đun với lửa to cho đến khi nước sốt sôi. Thêm ít bột năng với nước vào chảo nước sốt, kết hợp đảo đều tay. Cuối cùng, đổ nước sốt ra tô lớn, để nguội.
- Đun nóng chảo với ít dầu thực vật, cho nấm và các nguyên liệu để làm phần nhân còn lại vào xào. Sau 2-3 phút, tắt bếp, để nguội.
- Chỉ giữ lại một lá váng đậu nguyên, cắt các lá váng đậu làm đôi (mỗi miếng 22cmx29cm). Nhúng vào tô nước sốt và lần lượt gấp lại thành hình chữ nhật. Xếp chồng các lá đã xếp lên nhau. Xếp lá váng đậu còn nguyên ở dưới, sau đó đặt khối váng đậu xếp chồng lên nhau vào giữa lá. Sau đó, cho nhân nấm lên trên cùng và cuộn lại như cuộn nem.
- Chuẩn bị nồi hấp, đặt cuộn gà chay vào. Cuộn phần mép úp xuống để cả cuộn gà không bị bung ra. Sau khoảng 15 phút hấp, bạn nhấc ra và để nguội.
Trang trí:
Cắt cuộn gà thành lát. Cho thêm lá chanh xắt nhỏ và rau mùi lên trên. Để miếng gà được chắc hơn, bạn có thể làm gà chay từ đêm hôm trước và để vào tủ lạnh.
Nem chay
Nguyên liệu cần chuẩn bị (làm 18 cái nem):
- Nấm hương (65gr) - thái mỏng
- Tỏi - băm nhỏ
- Gừng - băm nhỏ
- Hành lá – xắt mỏng
- Ớt chuông đỏ (130gr) - xắt mỏng
- 100gr cà rốt - thái chỉ
- 130gr hành tây – xắt mỏng
- 2 bìa đậu phụ – cắt thành khối vuông nhỏ
- 50gr miến – ngâm mềm, cắt nhỏ
- 500gr bắp cải - thái nhỏ
- (80ml) dầu thực vật
- Tiêu xay, nước tương (xì dầu), bột năng (hoặc tinh bột ngô), bánh đa nem
- Chảo sâu lòng hoặc xoong nhỏ
Các bước tiến hành:
- Bắc chảo lên bếp, đun nóng ít dầu ăn và cho cà rốt, ớt chuông vào chảo trước trong khoảng vài phút. Sau đó, cho cải bắp và hành lá, cùng miến và đậu phụ vào và đảo qua cho đều.
- Trộn một ít nước tương với bột năng rồi cho vào chảo rau xào nhằm để làm sánh nước rau xào hơn. Nêm thêm hạt tiêu vào xào nhanh trong khoảng 30 giây.
- Nhúng sơ bánh đa nem qua nước cho bánh ẩm và dễ cuốn. Cho nhân rau vào gói dưới cùng của bánh đa, gập lại bao lấy nhân. Tiếp đó, bạn gấp 2 mép bánh đa vào trong, đảm bảo sao cho nhân nem nằm gọn bên trong, phần trên và dưới của bánh đa được đều nhau.
- Lần lượt cuốn nem cho đến khi hết nhân rồi cho vào ngăn đá tủ lạnh.
- Bắc lên bếp một chảo sâu hoặc xoong nhỏ, cho dầu vào và chờ nóng già (400°C). Sau đó, cho từng chiếc nem vào chảo và rán đều.
- Khi nem có màu vàng ruộm đẹp mắt, vớt ra để trên giấy ăn thấm dầu. Nếu bạn muốn dùng sau thì có thể cất lại một ít nem trong tủ lạnh. Chú ý bọc nem thật cẩn thận.
Giò lụa chay
Nguyên liệu:
- 500 gam Tàu hũ ky lá (hay còn gọi là váng đậu, phù trúc)
- 1 củ tỏi tây
- Lá chuối, dây buộc
- Gia vị: Muối, đường, hạt tiêu, bột nêm
Sơ chế nguyên liệu:
- Ngâm váng đậu trong nước ấm khoảng 15-20 phút cho mềm, sau đó vớt ra xả sạch.
- Nấu nước sôi rồi cho váng đậu vào luộc khoảng 20 phút. Đến khi váng đậu mềm thì vớt ra, để ráo nước. Tránh luộc quá mềm vì khi thực hiện món chay sẽ không được hoàn hảo.
- Bóc vỏ tỏi tây lấy phần củ trắng, thái thật mỏng rồi phi thơm.
- Ướp đường và muối vào váng đậu chừng khoảng 15 phút cho ngấm, sau đó vắt thật khô.
- Nêm gia vị với tiêu, bột nêm và tỏi tây đã phi thơm vào sao cho vừa ăn và trộn đều.
- Rửa sạch lá chuối, để ráo, lau khô rồi đem hơ qua lửa cho héo.
Cách làm:
Bước 1: Trải lá chuối ra, cho váng đậu đã trộn đều lên trên. Sau đó, đem bó tròn lại. Bó thật chặt tay và dùng dây buộc xung quanh. Nếu cần thiết, bạn có thể bọc thêm một lớp giấy nhôm ở bên ngoài
Bước 2: Đun một nồi nước sôi, cho gói giò chay vừa gói xong vào luộc khoảng một tiếng đồng hồ rồi vớt ra để nguội.
Bước 3: Cắt những gói giò này thành các khoanh vừa ăn, bóc bỏ lớp lá chuối và xếp ra đĩa.
Gỏi cuốn ngũ sắc
Nguyên liệu cần chuẩn bị:
- 12 tờ bánh tráng
- 2 quả bơ, thái lát mỏng.
- Rau húng bạc hà, rau mùi tươi, non.
-2 củ cà rốt to, thái sợi bằng que diêm.
-100gr giá đỗ.
-300gr bắp cải tím, thái sợi nhỏ.
-2 quả dưa chuột, thái sợi bằng que diêm.
Nguyên liệu cần chuẩn bị cho phần nước sốt:
-150gr đậu phụ.
-70gr bơ đậu phộng mịn.
-2 thìa canh rượu gạo.
- Bột miso, mật ong.
- Gừng xay nhỏ.
- Tỏi nghiền nát.
Các bước thực hiện:
Bước 1: Cho tất cả các nguyên liệu để làm nước sốt vào máy xay sinh tố, xay thật mịn và để riêng ra bát.
Bước 2: Nhúng bánh tráng vào nước lạnh rồi để ráo. Trải bánh tráng ra rồi lần lượt cho vào: 2 lát quả bơ, 2 ngọn rau mùi, 2 ngọn rau bạc hà, một ít bắp cải tím, cà rốt, dưa chuột, giá đỗ. Cuốn hai đầu bánh tráng và cuộn chặt tay.
Bước 3: Gỏi cuốn đem cắt đôi và bày lên đĩa để trang trí, chấm kèm cùng nước sốt.
Đậu đũa luộc rưới sốt mè
Nguyên liệu:
- 250g đậu đũa
- 3 tép tỏi, băm nhỏ
- Nước tương, muối, dấm, dầu mè, đường, sốt mè, hạt mè rang
Cách làm:
- Đậu đũa đem rửa sạch và cắt thành những khúc dài 6 -8 cm.
- Rang ½ chỗ hạt mè đã chuẩn bị và 7ml sốt mè. Để trong một bát nhỏ rồi thêm vào khoảng 10 ml nước. Khuấy đều tay cho đến khi thu được hỗn hợp nhuyễn.
- Bắc nồi nước lên bếp và đun sôi, cho thêm một chút muối. Luộc đậu đũa trong 3 phút. Khi đậu mềm, bạn vớt ra ngoài và ngâm trong nước đá.
- Cho các nguyên liệu còn lại vào trộn đều với đậu đũa, đảm bảo đậu đũa được bao đều bằng các nguyên liệu.
- Rưới hỗn hợp sốt mè lên trên đậu đũa. Vậy là món ăn đã được hoàn thành.
Canh rau củ thập cẩm
Nguyên liệu:
- 4-5 củ khoai tây nhỏ, 1 củ cà rốt, 1 củ cải trắng hoặc các rau củ khác như củ dền, su su,...
- Hành lá, muối, bột nêm chay.
Cách làm:
- Gọt vỏ khoai tây bổ đôi ngâm ngay vào thau nước có chút muối loãng.
- Cà rốt, củ cải cũng gọt vỏ, thái khúc vừa ăn. Xắt nhỏ hành.
- Rửa sạch các loại củ, cho ra rổ và để ráo nước. Đun sôi nước rồi cho thêm 1 thìa bột nêm chay.
- Cho tất cả các loại củ trên vào hầm chín. Nêm gia vị cho vừa miệng rồi thêm hành lá vào, múc ra tô.
Với cách làm món chay cúng rằm tháng 7, bạn không nên dùng nhiều dầu ăn khi nấu món chay. Thay vào đó, bạn nên dùng nước dừa và gia vị như hạt nêm chay, xì dầu từ đậu nành. Với cách bày, món ăn sẽ có hương vị thanh đạm, vị ngon của các loại rau, nấm được nổi bật hơn.
Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách làm 1 mâm cỗ chay cúng rằm tháng 7 với những món món chay thanh tịnh, đẹp mắt, ngon, hấp dẫn lại đơn giản, dễ làm. Mâm cỗ được chuẩn bị phù hợp, đủ đầy, tươm tất vừa, thể hiện lòng thành kính của con cháu với ông bà tổ tiên, vừa cầu mong yên ấm an lành, xua đi những đen đủi nếu có. Hi vọng bạn sẽ dễ dàng làm được mâm cỗ chay đẹp mắt và thêm phần ý nghĩa.
