Một ngày đầu tháng 11, Q.T.T.N. (33 tuổi) bị áp giải đến TAND TP.HCM bởi cáo buộc tội Buôn bán và tàng trữ chất ma túy. Có mặt tại tòa từ sớm, hai người phụ nữ còm cõi, tóc bạc phơ ngồi lặng lẽ tại một góc phòng xử. Họ là mẹ ruột và mẹ chồng của N.
Một đám cưới buồn
N. được sinh ra khi bố mẹ chuyển về TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai lập nghiệp. Vốn là công chức nhà nước, bố mẹ N. lo cho các con ăn học đến nơi đến chốn, dạy điều hay lẽ phải. Sau khi tốt nghiệp một trường cao đẳng, N. rời gia đình lên TP.HCM làm việc mong muốn tìm được tương lai tươi sáng hơn.
Kể từ đó, N. thay đổi cách ăn mặc, nói chuyện, đi đứng. Không lâu sau người mẹ bàng hoàng khi hay tin con gái mang bầu và sẽ làm đám cưới. Thế nhưng, dù nhiều lần gặng hỏi nhưng mẹ của N. vẫn không hề biết gì về chàng rể tương lai. Mỗi lần như thế, N. chỉ trả lời cho qua chuyện: "Đến ngày cưới kiểu gì mẹ chẳng biết mặt con rể".
Ngày cưới vốn dĩ là ngày đẹp nhất của người con gái và cũng là ngày vui của cả gia đình hai bên. Thế nhưng, với bố mẹ N. đó lại là ngày họ phải gánh chịu sự nhục nhã mà từ trước đến nay chưa từng nghĩ đến.
Trái hẳn với những gì N. hứa hẹn, chàng rể vẫn chỉ là ẩn số đối với cả gia đình cô. Hôm ấy, N. xinh đẹp trong bộ áo cưới, nhưng cô lại bước lên xe hoa một mình. Người mẹ già nhìn theo con mà khóc nghẹn.
Để tránh hàng xóm dị nghị, dèm pha, N. báo với quan khách rằng chú rể chẳng may bị tai nạn không thể tham gia lễ rước dâu được. Nhưng hơn ai hết, người mẹ biết rõ đó không phải là sự thật. Đứa con rể bà chưa từng gặp mặt đã bị công an bắt ngay vào ngày kết hôn. Anh ta là một tay buôn ma túy cỡ lớn và bị kết án chung thân.
Đứa con sa ngã nối tiếp sa ngã
Thời gian sau, con gái bà hạ sinh một bé trai kháu khỉnh. Đó như một món quà xoa dịu đi niềm đau trong bà. Người mẹ già mong mỏi con mình chí thú làm ăn để lo cho tương lai con trẻ. Thế nhưng, chỉ hơn một năm sau, bà chết lặng một lần nữa khi hay tin N. lĩnh bản án 5 năm tù về tội Buôn bán và tàng trữ chất ma túy.
Vì cháu, vì gia đình, người phụ nữ bất hạnh ấy cố gắng vượt qua nỗi đau để bước tiếp. Dù đến tuổi nghỉ hưu, nhưng bà vẫn bán thêm chút hoa quả gần nhà, còn người chồng nhận trông xe thuê. Bà dùng một phần tiền dành dụm được để chăm lo cho cháu ngoại, phần còn lại dùng cho những lần thăm con gái ở trại giam.
Gánh chịu không ít đau thương, nhục nhã nhưng người mẹ già luôn mong chờ ngày con gái hoàn lương, làm lại cuộc đời. Thế nhưng, vừa mới ra tù chưa bao lâu, N. lại tiếp tục trượt dài trong tù tội.
Còn mẹ chồng của N., người phụ nữ đã bước qua tuổi 60 ấy vừa phải chứng kiến con trai vướng vào tội lỗi, giờ đến lượt con dâu cũng cố chấp mắc sai lầm. Nỗi đau nối tiếp nỗi đau, đứa con gái duy nhất của bà trong một lần nghĩ quẩn cũng đã tự kết liễu mạng sống, để lại người mẹ cô đơn, đau đớn giữa những năm tháng cuối đời.
Ngày nắng cũng như ngày mưa, người phụ nữ ấy luôn phải dậy sớm nấu cháo, nấu xôi rồi dọn ra bán ở một con hẻm nhỏ, nuôi đứa cháu bơ vơ cùng người chồng bệnh nặng. Nhưng với bà, nỗi đau trong lòng còn gấp trăm ngàn lần gánh nặng về thể xác, bà xót xa cho đứa cháu lên 7 tuổi nhưng vẫn chưa biết mặt cha, chưa quen hơi mẹ.
Tại phiên tòa hôm ấy, sau khi xem xét hồ sơ và diễn biến trong quá trình xét xử, HĐXX tuyên phạt bị cáo Q.T.T.N mức án tù chung thân vì tội Buôn bán và tàng trữ trái phép chất ma túy. Ngạc nhiên thay, cả hai người mẹ đều không khóc. Có lẽ những giọt nước mắt ấy đã cạn kiệt cũng như niềm tin, sự hy vọng của cả hai bà.
Lê từng bước chân mỏi mệt ra khỏi phòng xử, hai bà ôm chầm đứa cháu 7 tuổi đang đứa chờ rồi khóc nấc. Đứa trẻ ngây ngô chưa kịp nhận biết được chuyện gì xảy ra. Nó chỉ nằng nặc đòi về nhà để làm nốt bài tập cô giáo giao.
Chứng kiến cảnh ấy, nhiều người dự kháng hỏi nhau liệu hai người phụ nữ ấy còn bao nhiêu thời gian để gắng gượng thăm con ở trai giam. Liệu tuổi thơ của con N. sẽ ra sao, tương lai đứa trẻ này sẽ đi về đâu khi thiếu vắng tình thương, sự dạy dỗ của cả cha lẫn mẹ…
