Bác sĩ Chuyên khoa cấp cứu nổi tiếng Đài Loan (Trung Quốc) Huang Xuan cho biết, mùa đông với thời tiết lạnh làm tăng nguy cơ mắc, làm trở nặng và các biến chứng nguy hiểm liên quan tới tim mạch - mạch máu não. Đó là lý do các ca đột quỵ, đột tử có xu hướng tăng lên khi nhiệt độ giảm mạnh mỗi mùa đông.

Ông nói thêm, điều này có nghĩa là đột quỵ hay đột tử đều có thể xảy ra với ngay cả những người vốn khỏe mạnh, không có bệnh lý tim mạch và có lối sống lành mạnh. Chỉ riêng việc giữ ấm cơ thể là chưa đủ bởi chúng có thể đến từ những điều vô cùng nhỏ nhặt, những khoảnh khắc ít ai để ý trong chính cuộc sống hàng ngày.

Với kinh nghiệm y tế lâm sàng hàng chục năm của mình, Tiến sĩ Huang Xuan cảnh báo 5 khoảnh khắc vào mùa lạnh dễ gây đột tử mà ít ai chú ý như sau:

1. Bật dậy vội vàng vào buổi sáng

Theo Tiến sĩ Huang Xuan, vào mùa lạnh, bạn nên nằm trên giường một chút và thức dậy từ từ thay vì đá văng chăn ấm, ngồi bật dậy hoặc vội vã lao ra khỏi giường.

Bởi nếu đột ngột bỏ biện pháp giữ ấm này và tiếp xúc với không khí lạnh không phòng bị, da bạn sẽ nhanh chóng bị sốc nhiệt, co rút mạch máu. Điều này có thể dẫn tới đột tử trong không ít trường hợp. Nhất là nếu bạn mặc đồ ngủ sơ sài, không thể giữ ấm vì để thoải mái hoặc vốn có chăn ấm, hoặc sử dụng lò sưởi/máy sưởi và nó đã tắt vào thời điểm bạn thức dậy.

Tốt nhất, hãy mặc đủ ấm, đặc biệt là đi tất khi đi ngủ vào mùa lạnh. Thức dậy càng sớm thì càng nên nằm trong chăn từ 3 - 5 phút, bỏ chăn ra từ từ, có thể giãn cơ để làm nóng cơ thể hoặc đơn giản là nằm/ngồi thư giãn, cho cơ thể thích nghi rồi mới ra khỏi giường. Cũng có thể mặc thêm áo khoác trước để tránh chênh lệch nhiệt độ quá lớn và đột tử ngay sau khi kéo chăn ra hoặc bước ra khỏi phòng.

2. Rửa mặt, đánh răng bằng nước lạnh mỗi sáng

Mùa lạnh sau khi thức dậy, nhiều người vì vội vã hoặc lười biếng, chủ quan mà thường dùng nước lạnh để đánh răng, rửa mặt. Hành động nhỏ nhặt này thực tế lại tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe lớn, thậm chí nguy hiểm tính mạng.

Phòng tắm, nhà vệ sinh là một trong những nơi dễ xảy ra đột tử nhất vào mùa lạnh. Bởi khi đánh răng, rửa mặt, ngoài hiện tượng sốc nhiệt, co rút mạch máu còn bị ảnh hưởng bởi tư thế cúi xuống để thực hiện lên cơ và tuần hoàn máu. Thay vào đó, nên dùng nước ấm nhẹ, sau đó từ từ để làn da cảm nhận hơi ấm, không vội vã khi thực hiện các động tác rửa mặt và đánh răng để bảo vệ chính mình.

3. Khoảnh khắc cởi, mặc quần áo khi tắm

Thật thoải mái khi tắm nước nóng hoặc ngâm mình trong nước nóng ở thời tiết lạnh giá. Nhưng bạn lại quên mất rằng trước khi bước vào bồn tắm, tiếp xúc với nước ấm hoặc khi rời khỏi nguồn nước thì cơ thể bạn trần trụi và rất dễ gặp các mối nguy sức khỏe.

Lý do là lúc này, cơ thể chưa kịp thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ một cách đột ngột. Điều đó có thể ảnh hưởng tới huyết áp và gây co rút mạch máu. Đặc biệt là thời khắc bạn vừa tắm xong, cơ thể còn những hạt nước nóng trên da, khi tiếp xúc với không khí se lạnh.

Theo Tiến sĩ Huang Xuan, chúng ta nên vào trong nhà tắm, xả nước ấm hoặc máy sưởi (nếu có), sau đó từ từ cởi bỏ từng lớp quần áo để cơ thể thích nghi rồi mới tắm. Cũng đừng để khăn tắm quá xa, lau người khô ráo ngay sau khi rời khỏi nguồn nước tắm vào mặc lại quần áo một cách nhanh chóng. Đương nhiên, tuyệt đối không tắm nước lạnh và không tắm quá lâu vào mùa lạnh.

4. Bỏ qua giữ ấm tai và cổ khi đi ra ngoài

Tiến sĩ Huang Xuan thẳng thắn nói rằng, ông từng thấy nhiều bệnh nhân cấp cứu gần như không quan tâm tới giữ ấm tai và cổ vào mùa lạnh. Thậm chí, họ đi tất, đeo găng tay nhưng lại bỏ qua 2 vị trí này vào những ngày đông giá lạnh mà không biết có thể làm tăng nguy cơ đột tử. Nhất là nếu bạn thay đổi môi trường từ trong nhà ra ngoài trời một cách đột ngột, vội vã.

Tai tuy có thể tích nhỏ nhưng diện tích tiếp xúc với không khí lại lớn, nhiệt lượng rất dễ phát tán, da ở ngoài tai lại mỏng, lỗ tai thiếu lớp bảo vệ nên rất dễ bị nhiễm lạnh. Chưa kể, khí lạnh từ tai có thể xâm nhập vào hệ hô hấp rất dễ dàng. Còn cổ giống như cầu nối giữa đầu và toàn bộ cơ thể, nó còn là đường hô hấp chính, tập trung nhiều dây thần kinh giao cảm nhỏ và mạch máu, bao gồm cả động mạch cảnh.

Vì vậy, hãy nhớ chú trọng giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng tai, đầu và cổ. Tránh trường hợp bị co mạch, đột quỵ hoặc đột tử khi đi ra ngoài vào thời tiết lạnh.

6. Tập thể dục vào sáng sớm, tối muộn

Tập thể dục là một điều tốt, nhưng cũng cần chú ý để không “rước họa vào thân”, nhất là trong mùa lạnh. Theo Tiến sĩ Haung Xuan, đột quỵ và đột tử do tập thể dục mùa lạnh hầu hết đến từ 2 nguyên nhân. Một là thời điểm tập luyện và hai là cường độ tập luyện.

Ông nhắc nhở rằng, chúng ta không nên tập thể dục vào sáng sớm và tối muộn mùa lạnh. Do các thời điểm này thường có nhiệt độ thấp nhất trong ngày, chênh lệch nhiệt độ ngoài trời và trong nhà cũng rất cao. Chưa kể, nếu bạn có thói quen tắm rửa sau khi tập luyện thì sẽ càng nguy hiểm. Dễ dẫn tới đột quỵ nhiệt, đột tử do đau tim, tắc nghẽn mạch máu.

Bên cạnh đó, tập luyện vào mùa lạnh là cần thiết nhưng đừng tập quá sức vì cho rằng trời lạnh phải vận động nhiều hơn mới đổ mồ hôi, giảm mỡ. Cũng không nên chọn tập luyện ở những nơi quá cao, lượng oxy thấp.

Ở người bình thường, khi không vận động, máu sẽ quay về tâm nhĩ, chỉ cần dựa vào sự co bóp của tĩnh mạch là đủ. Tuy nhiên, khi vận động gắng sức, cung lượng tim mỗi phút gấp 16 đến 17 lần so với không vận động, và cơ bắp lưu lượng máu cũng tăng hơn 25 lần. Khi môi trường bên ngoài lạnh, mạch máu chống lại, tiếp tục co lại, thậm chí làm mạch máu tim bị nhồi máu, lúc này lượng máu về tim chắc chắn không đủ, rất có thể sẽ xảy ra nguy hiểm tính mạng.