Hơn 9 năm qua, ông N.V.Đ. (67 tuổi, Bắc Giang) sống chung với cơn đau thần kinh sau zona. Những cơn đau như điện giật, bỏng buốt khiến ông mất ngủ, sụt 20 kg trong 3 năm đầu. Dù đã dùng thuốc giảm đau phối hợp, tình trạng của ông chỉ cải thiện rất ít.

Cùng tình cảnh, ông P.V.G. (71 tuổi, ở Hà Nội) có tiền sử đái tháo đường và tăng huyết áp suốt 10 năm qua. Hai năm trước, ông G. phát hiện mụn phỏng zona lan ra toàn bộ tay phải từ gáy xuống. Ba tuần sau, vết thương có dấu hiệu lành nhưng ông lại bị đau dữ dội như bỏng buốt, rất khó chịu khi chạm vào cánh tay.

Không chỉ vậy, việc ăn uống, tắm rửa, sinh hoạt của nam bệnh nhân đều rất khó khăn. Ông G. bị mất ngủ trầm trọng do đau và căng thẳng.

PGS.TS.BS Nguyễn Văn Liệu, Trưởng khoa Thần Kinh - Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết đây là hai trường hợp có bệnh lý nền tại Việt Nam được chẩn đoán mắc zona thần kinh.

"Hiện nay, việc điều trị đau thần kinh sau zona còn rất khó khăn do phần lớn phải điều trị đa mô thức, bệnh nhân phải gánh chịu các tác dụng phụ khiến chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng", PGS Liệu nói.

Vị chuyên gia cũng cho hay tại Việt Nam, gần 2/3 người từ 60 tuổi có bệnh lý mạn tính, trong đó hơn phân nửa số người có nhiều bệnh nền cùng lúc. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh mạn tính đồng mắc là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc zona và nguy cơ này càng cao hơn khi bệnh nhân có nhiều bệnh lý đồng mắc.

GS.TS Trương Quang Bình, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho hay bệnh nhân tim mạch có nguy cơ mắc zona cao hơn 34% so với thông thường. Đặc biệt, khi mắc zona, bệnh nhân tim mạch đang ổn định có thể xảy ra các biến cố tim mạch nguy hiểm như đột quỵ, cơn thoáng thiếu máu não, nhồi máu cơ tim…

Dù không nhiều, nhưng các biến cố này ảnh hưởng nghiêm trọng chất lượng sống, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa zona ở bệnh nhân tim mạch là rất quan trọng.

Zona cũng ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát đường huyết. Người bệnh trên nền đái tháo đường sẽ có nguy cơ mắc bệnh zona và các biến chứng nặng hơn hoặc kéo dài hơn, như nhiễm khuẩn thứ phát, đau, chậm lành vết thương. Trong khi đó, zona trên nền bệnh hô hấp mạn tính có thể làm tăng nặng các triệu chứng phổi tắc nghẽn mạn tính, khó thở hoặc tăng tỷ lệ xảy ra đợt kịch phát.

Không chỉ có thể ảnh hưởng đáng kể đến cả tinh thần và thể chất, bệnh zona còn có thể gây ra gánh nặng y tế, tài chính và xã hội. Việc điều trị, đặc biệt với những biến chứng kéo dài, có thể kéo theo nhiều chi phí liên quan như thăm khám, chăm sóc ban đầu, điều trị nội ngoại trú, hay nằm viện kéo dài.

PGS.TS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, nhấn mạnh tầm quan trọng của tư vấn dự phòng tại các bệnh viện và cơ sở y tế. Ông cho rằng việc tiếp cận dự phòng sớm, phối hợp đa chuyên khoa giúp bệnh nhân hiểu rõ nguy cơ và biến chứng của zona thần kinh, đặc biệt với người có bệnh lý nền.

"Khi được tư vấn đầy đủ, kịp thời, bệnh nhân có thể chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng, đồng thời kiểm soát tốt hơn bệnh lý mạn tính. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng sống mà còn giảm gánh nặng cho hệ thống y tế", PGS Thanh chia sẻ.