Vì sao nói “Cười kẻ nghèo khó chứ không cười phường kỹ nữ”?

Ảnh minh họa.

Có câu “cười kẻ nghèo khó chứ không cười phường kỹ nữ”, không chỉ mang ý nghĩa sâu sắc mà nửa sau của câu lại càng đáng suy ngẫm.

Câu này hiểu theo nghĩa bề mặt nghĩa là người ta coi thường người nghèo còn hơn cả kỹ nữ. Hiện tượng này, dường như ở thời cổ đại và thời hiện đại đều chỉ là câu nói phụ hoạ, có lẽ trong mắt nhiều người, nghèo khó chính là điều tồi tệ nhất.

Tuy nhiên, thực ra chúng ta có thể suy nghĩ sâu hơn về câu này. Kỹ nữ ở đây không chỉ ám chỉ ý nghĩa bề ngoài mà còn ám chỉ những người làm bất cứ điều gì để mưu cầu sự giàu có. Nó có ý nghĩa châm biếm những người chỉ quan tâm đến lợi ích bề ngoài mà không bao giờ đi sâu vào ý nghĩa bên trong. Trên thực tế, quả thực là như vậy, có người bề ngoài ăn mặc đẹp đẽ, nhưng trong tâm lại không đơn giản chút nào.

Những người có vẻ giàu có này có thể phạm tội nhưng dù người đời có biết chuyện họ làm việc xấu thì họ cũng sẽ không coi thường mà thay vào đó, họ luôn coi thường những người sống trong cảnh nghèo khó.

Vì vậy, câu nói phổ biến này thực chất đã châm biếm những con người đặt tiền bạc lên hàng đầu, làm giàu bất nhân, trái với luân thường đạo lý.

Nửa sau của câu nói này là “Cứu lúc khẩn cấp nhưng không cứu người nghèo”, câu này thực chất cũng giống như “giúp người nghèo nhưng không giúp kẻ lười biếng”. Bởi vì cái nghèo của một người có nhiều nguyên nhân, cái nghèo có thể chia làm hai loại: một là nghèo về vật chất, hai là nghèo về tinh thần.

Ảnh minh họa.

Nghèo vật chất có nhiều nguyên nhân, trong đó do người trong gia đình không đủ năng lực hoặc mất khả năng lao động, có nguyên nhân là do gia đình đông người nên khó khăn trong việc mưu sinh, cũng có thể do những món nợ của thế hệ trước, hoặc do bản thân mình không biết cách tăng thu, giảm chi.

Và sự nghèo khó về tinh thần còn khủng khiếp hơn sự nghèo khó về vật chất. Ví dụ, một số người rõ ràng có thể làm việc, nhưng họ không chịu làm việc chăm chỉ và không thể chịu đựng được một chút bất bình nào ở nơi làm việc, giống như hoa trong nhà kính. Những người như vậy thường chỉ muốn ỷ lại vào người khác.

Vì vậy, đối với những người như vậy, bạn không thể tùy tiện cho họ vay tiền, bởi vì họ chỉ quý trọng bạn khi bạn đưa tiền cho họ, sau đó họ sẽ quên mất không nghĩ đến việc trả lại tiền cho bạn. Hơn nữa họ thông thường chỉ phung phí tiền mà không sử dụng hiệu quả, đợi đến khi tiêu hết rồi họ lại vay... Việc trả lại tiền có lẽ không bao giờ là vấn đề được họ cân nhắc.

Đối với nhiều người nghèo về vật chất, đôi khi chúng ta có thể giúp được chút ít, nhưng đối với những người nghèo về tinh thần, trừ khi họ sẵn sàng tự vực dậy tinh thần, nếu không thì họ sẽ luôn là những bông hoa nhỏ trong nhà kính và sẽ không có cách nào trưởng thành thành những cây lớn để có thể chịu được gió mưa.