Đây là tin tốt về bệnh ung thư: nhìn chung, tỷ lệ tử vong do ung thư tiếp tục giảm. Việc giảm hút thuốc, điều trị tốt hơn, sàng lọc thường xuyên và chẩn đoán nhanh hơn đã dẫn đến số ca tử vong ít hơn trong 30 năm qua – trong trường hợp của Hoa Kỳ là ít hơn gần 4 triệu người.

Đây là tin xấu: ngày càng có nhiều người trẻ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Trên thực tế, nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư khi bạn còn trẻ đã tăng lên qua mọi thế hệ kể từ những năm 1950.

Số người trẻ tử vong do ung thư tăng

Gần đây theo một nghiên cứu sâu rộng được công bố trên tạp chí BMJ Oncology do các nhà khoa học đến từ Đại học Chiết Giang (Trung Quốc), Đại học Harvard (Mỹ) và Đại học Edinburgh (Vương quốc Anh ) thực hiện, cho thấy số người dưới 50 tuổi trên toàn thế giới được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đã tăng gần 80% trong vòng 30 năm.

Các trường hợp mắc bệnh ung thư khởi phát sớm trên toàn cầu đã tăng từ dưới 2 triệu vào năm 1990 lên hơn 3 triệu vào năm 2019.

Nam diễn viên Chadwick Boseman trong phim Black Panther qua đời do ung thư ruột kết. Ảnh: Marvel Studios 

Trong khi tỷ lệ tử vong ở những người ở độ tuổi 30 và 40 do ung thư tăng 27%. Theo nghiên cứu, hơn một triệu người dưới 50 tuổi chết vì ung thư mỗi năm.

Tuy nhiên, một nghiên cứu khác lưu ý rằng những người sinh vào đầu những năm 1990 có nguy cơ mắc ung thư trực tràng cao gấp 4 lần so với những người sinh ra trước đó 40 năm.

Nghiên cứu cho rằng điều này là do mức tiêu thụ đường cao hơn, đặc biệt là đồ uống có đường.

Vào tháng 8 năm 2020, nam diễn viên Chadwick Boseman, T'Challa trong phim Black Panther và là người nhận được nhiều giải thưởng danh giá đã qua đời vì ung thư ruột kết; anh ấy mới 43 tuổi. Anh ấy đã mắc bệnh này bốn năm trước.

Đặc biệt, ung thư đại trực tràng đã có sự gia tăng mạnh mẽ. Năm ngoái, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) đã báo cáo rằng 20% ​​tổng số ca chẩn đoán ung thư đại trực tràng vào năm 2019 là ở những bệnh nhân dưới 55 tuổi, nghĩa là tỷ lệ chẩn đoán bệnh ung thư đặc biệt này đã tăng gấp đôi kể từ năm 1995.

Một báo cáo năm 2024 của ACS báo cáo rằng ung thư đại trực tràng hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nam giới dưới 50 tuổi và là nguyên nhân thứ hai ở phụ nữ cùng độ tuổi.

Vào cuối thập kỷ này, người ta dự đoán rằng 10% bệnh ung thư ruột kết và 22% bệnh ung thư trực tràng được chẩn đoán ở Hoa Kỳ sẽ xảy ra ở những bệnh nhân dưới 50 tuổi - tăng từ 4% và 9% tương ứng vào năm 2008.

Tiến sĩ Ashley Cheng Chi-kin, giám đốc lâm sàng khoa ung thư tại Trung tâm Y tế CUHK, cho biết tỷ lệ mắc nhiều loại bệnh ung thư khác nhau ở những người dưới 50 tuổi ngày càng tăng không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ.

“Đó là một hiện tượng toàn cầu. Không có lời giải thích rõ ràng cho xu hướng này và việc tìm ra lý do đằng sau nó là một trong những ưu tiên hàng đầu của các nhà nghiên cứu”, ông nói.

Ung thư ở người trẻ đang gia tăng trên toàn cầu. Ảnh: Shutterstock

Cheng cho biết, vào năm 2021, có 38.462 ca ung thư mới ở Hồng Kông – trung bình có 105 ca chẩn đoán mới mỗi ngày.

Các bệnh ung thư được chẩn đoán thường xuyên nhất là ung thư phổi (15,5%), vú (14,5%), tuyến tiền liệt (7,9%) và gan (4,6%) và ung thư đại trực tràng (15,3%).

Nói cách khác, năm loại ung thư này chiếm gần 58% tổng số ca chẩn đoán mới ở Hồng Kông, ông nói.

Nguyên nhân hàng đầu

Như Cheng quan sát, không ai biết chắc chắn tại sao số lượng bệnh ung thư - bao gồm cả ung thư đại trực tràng - lại gia tăng ở những người trẻ tuổi.

Một cuộc sống ít vận động và dán mắt vào các thiết bị kỹ thuật số sẽ không giúp ích gì; tập thể dục, ngay cả trong thời gian ngắn, được biết là có tác dụng bảo vệ chống lại nhiều bệnh ung thư .

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy những người tham gia hoạt động thể chất ở mức độ cao có nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột kết thấp hơn gần 20% so với những người không tập thể dục.

Một chế độ ăn kiêng gồm thực phẩm siêu chế biến với hàm lượng chất xơ thấp chắc chắn sẽ không giúp ích gì.

Một nghiên cứu sâu rộng cho thấy rằng lượng thực phẩm chế biến sẵn trong chế độ ăn tăng 10% có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh ung thư tổng thể cao hơn 10%.

Nhiều loại thực phẩm siêu chế biến – súp đóng hộp, xúc xích Ý, thịt xông khói, lạp xưởng– có hàm lượng muối cao để giúp nêm gia vị và bảo quản chúng.

Ngay cả những thực phẩm không có vị mặn cũng có thể chứa nhiều muối, bao gồm cả bánh quy và ngũ cốc ăn sáng. Và thực phẩm có hàm lượng muối cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư dạ dày (dạ dày).

Thực phẩm siêu chế biến thiếu chất xơ, giúp bảo vệ chúng ta không chỉ khỏi các bệnh ung thư ảnh hưởng đến ruột mà còn cả ung thư vú ở phụ nữ. Thiếu chất xơ còn gây táo bón, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác.

Ngoài ra, mọi người – không phân biệt tuổi tác – nên lưu ý đến tiền sử gia đình mình vì nhiều bệnh ung thư có liên quan đến di truyền. Và mọi người nên chú ý đến bất kỳ thay đổi nào trong cơ thể hoặc nhu động ruột của mình.

Nhà vận động chống ung thư Dame Deborah James qua đời ở tuổi 40 sau khi mắc ung thư ruột. Ảnh: Getty

Đừng cho rằng chảy máu trực tràng là bệnh trĩ và đừng bỏ qua tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài quá lâu mà không rõ nguyên nhân.

Hãy lưu ý bất kỳ thay đổi nào về ruột. "Kéo dài quá lâu", theo đúng nghĩa đen, chỉ là hai tuần.

Nhà vận động chống ung thư người Anh Dame Deborah James, người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư ruột ở tuổi 35 và qua đời vào năm 2022 ở tuổi 40, đã kêu gọi mọi người hãy nhìn vào phân của họ trong bồn cầu.

Hãy chú ý đến phân có màu sẫm hoặc đen, đây có thể là dấu hiệu của chảy máu từ khối u. Nói chuyện với bác sĩ nếu phân của bạn hẹp, mỏng hoặc giống dải ruy băng, điều này có thể báo hiệu rằng một khối u đang cản trở ruột hoặc trực tràng của bạn.

Và tất cả các bạn Gen X, millennials và Gen Z ngoài kia – ngoài việc nhận thấy bất kỳ thay đổi nào ở trên, hãy nhớ rằng tuổi trẻ không có nghĩa là bất tử: hãy sống tốt để sống lâu.

Như nghiên cứu đã chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh ung thư ngày càng tăng ở những người trẻ tuổi, khuyến khích lối sống lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ ung thư khởi phát sớm.