Trầm cảm sau sinh: Hại cả mẹ lẫn con

Trong buổi sinh hoạt câu lạc bộ Người bệnh Rối loạn cảm xúc với chủ đề “Trầm cảm ở phụ nữ trong thời kỳ sinh đẻ” mới đây, TS.BS Trần Nguyễn Ngọc, Trưởng phòng điều trị rối loạn cảm xúc, Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai đã khẳng định đây chính là giai đoạn xảy ra những biến đổi tâm lý vô cùng khó khăn đối với người phụ nữ.

“Họ phải đối mặt với những thay đổi từ hình thể, nội tiết tố, vai trò xã hội và căn bệnh trầm cảm sau sinh”, TS. Ngọc cho biết.

Theo TS. Ngọc, trầm cảm sau sinh là bệnh lý liên quan đến suy nghĩ, hành động và sức khỏe của người phụ nữ sau sinh. Khi đó, người mẹ luôn trong trạng thái mệt mỏi, lo lắng và thường xuyên trách móc bản thân không đủ khả năng chăm sóc con.

Buổi sinh hoạt của câu lạc bộ Người bệnh Rối loạn cảm xúc với chủ đề “Trầm cảm ở phụ nữ trong thời kỳ sinh đẻ”. Ảnh: BVCC

“Những ý nghĩ ám ảnh có thể xuất hiện và thường liên quan đến bạo lực đối với trẻ. Trong trường hợp nặng, ý nghĩ và hành vi giết đứa trẻ ngay sau khi sinh có thể xảy ra với những hoang tưởng hoặc ảo giác”, TS. Ngọc cảnh báo.

Những vụ việc mẹ giết con sau sinh là minh chứng thực tế cho lời cảnh báo trên. 

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến trầm cảm sau sinh như sinh con lần đầu; độ tuổi của người mẹ; nạo phá thai, sảy thai hoặc thai chết lưu; mang thai ngoài ý muốn.

Ngoài ra, các xung đột trong hôn nhân, căng thẳng trong cuộc sống, thiếu sự trợ giúp, khó khăn trong vấn đề chăm sóc trẻ… cũng đều có thể trở thành nguyên nhân khiến bệnh trầm cảm sau sinh bùng phát.

Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ, cảm xúc và thể chất của đứa trẻ. Người phụ nữ trong thời kỳ nhạy cảm này cần được chú ý đến chế độ dinh dưỡng và nhận được sự quan tâm chia sẻ từ người thân để phòng tránh, xua tan căn bệnh này.

Chăm sóc phụ nữ sau sinh cần lưu ý điều gì?

Theo TS. Ngọc, việc người thân quan tâm, chăm sóc người phụ nữ trong thời kỳ mang thai và sau sinh là yếu tố quan trọng giúp người mẹ “thoát kiếp trầm cảm”.

Cụ thể, người mẹ cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng với nhiều bữa ăn, đảm bảo dinh dưỡng.  

Trong đó, lượng chất đạm hợp lý chiếm từ 15-20% năng lượng, tốt nhất nên được cung cấp đa dạng các loại đạm từ thịt, cá, trứng, tôm, sữa, đậu.

Ngoài ra 20-25% chất béo và 55-65% chất bột đường, uống đủ nước và ăn nhiều rau xanh.

“Mọi hình thức kiêng khem sau sinh thái quá đều ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người mẹ và trẻ nhỏ. Kiêng khem thái quá dẫn tới những khủng hoảng tinh thần, khiến mẹ mệt mỏi, ảnh hưởng chất lượng sữa mẹ, con đau ốm, suy dinh dưỡng.

Trong khi đó của việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ giúp người mẹ nhanh lấy lại vóc dáng, gắn kết tình cảm mẹ con. Trẻ nhỏ khi được bú mẹ có sức đề kháng tốt, ít ốm vặt. Việc nuôi con bằng sữa mẹ cũng là một trong những biện pháp góp phần tích cực hạn chế áp lực tinh thần cho người mẹ sau sinh.

Chế độ nghỉ ngơi cho phụ nữ sau sinh cũng cần được quan tâm chú ý. Họ cần có những giấc ngủ sâu và đủ. Nếu nhận được những chia sẻ trong việc chăm sóc em bé hay những lời động viên tích cực, được sống trong bầu không khí thoải mái, vui vẻ, người mẹ sẽ cảm thấy yên tâm và an toàn”, TS. Ngọc nhấn mạnh.

TS. Ngọc lưu ý đặc biệt với những phụ nữ có tiền sử stress, trầm cảm hoặc gặp những vấn đề khó khăn trong mang thai và sinh đẻ, người thân cần quan tâm chú ý tới các dấu hiệu bất thường của họ.

Khi thấy họ có những biểu hiện buồn chán, lo lắng hay cáu giận bất thường, gia đình cần đưa bệnh nhân tới gặp các bác sỹ, chuyên gia để được tư vấn và điều trị. May mắn trầm cảm sau sinh là căn bệnh đáp ứng tốt nếu được điều trị kịp thời.