Những tai biến đáng buồn xảy ra trong cuộc thử nghiệm lâm sàng do Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam (Hà Lan) chủ trì. Có 183 phụ nữ tham gia thử nghiệm nhằm điều trị tình trạng thai nhi chậm tăng trưởng trong tử cung bằng sildenafil, thường được biết đến với tên Viagra.

Viagra, loại thuốc được sản xuất nhằm điều trị tăng áp động mạch phổi nhưng sau này nổi tiếng hơn với "tác dụng phụ" tình cờ là trị rối loạn cương dương - ảnh: CNN

Công trình được ứng dụng dựa trên tác dụng nguyên bản của Viagra: một loại thuốc trị tăng áp động mạch phổi ở người lớn, giúp động mạch phổi được khỏe mạnh hơn, từ đó giảm áp lực thành mạch, giảm huyết áp. Sau này, nhờ "tác dụng phụ" tình cờ là chữa rối loạn cương dương, Viagra bắt đầu được sử dụng chủ yếu như thuốc hỗ trợ tình dục.

Thử nghiệm trên chuột đã thành công vài năm trước và khá nổi tiếng: khi chuột mẹ dùng thuốc, các mạch máu phổi của thai nhi được phát triển khỏe mạnh hơn, nhờ đó chống lại tình trạng chậm tăng trưởng và ra đời với cân nặng khỏe mạnh.

Tháng 12-2017, một thử nghiệm lâm sàng trên người vừa hoàn tất ở Anh, tuy nhiên, kết quả không rõ ràng: không thai phụ và thai nhi nào gặp bất ổn nhưng nó cũng không phát huy lợi ích rõ rệt như trong thí nghiệm trên chuột.

Trong thử nghiệm mới đây tại Hà Lan, nhóm 183 thai phụ đã được chia làm 2 nhóm: 93 người điều trị bằng Viagra, 90 người dùng giả dược để đối chiếu. Thảm họa đã xảy ra: 11 trẻ sơ sinh trong nhóm dùng Viagra đã tử vong sau khi chào đời vì mạch máu ở phổi bị phát triển quá mức, trong khi 6 em bé khác tuy sống sót nhưng mắc dị dạng động mạch phổi. Ở nhóm dùng giả dược có 9 trẻ tử vong nhưng vì nguyên nhân tự nhiên là thiếu cân do vốn là thai nhi chậm phát triển trong tử cung, không trẻ nào có vấn đề về mạch máu phổi.

Sự kiện trên khiến việc thử nghiệm Viagra trên thai phụ bị ngưng ngay lập tức; cho dù theo tiến sĩ Katie Groom, giáo sư về Sức khỏe bà mẹ và Chu sinh tại Đại học Auckland, điều tra viên chính của thử nghiệm tương tự tại Úc và New Zealand, thử nghiệm tại Úc – New Zealand – Anh đều không ghi nhận các bất thường phổi.

Vụ việc vẫn đang được các nhà chức trách điều tra. Nghiên cứu nói trên được khởi động đã nhiều năm nay, nhằm hướng đến những trường hợp thai nhi chậm phát triển trong tử cung dẫn đến thai chết lưu hoặc ra đời nhẹ cân. Ước tính mỗi năm có đến 20 triệu trẻ em sinh ra thiếu cân và đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sơ sinh.