Việc có một em bé mới mang lại cả niềm vui và thách thức cho một gia đình. Cha mẹ rất hào hứng nhưng cũng rất lo lắng không biết đứa con lớn hơn của mình sẽ phản ứng như thế nào với em bé sắp chào đời.

Các câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để cha mẹ nói với những đứa con lớn rằng chúng sắp có em trai hoặc em gái? Liệu chúng có ghen tị với em bé không? Làm thế nào để các con hòa hợp với đứa em mới sinh?

Trẻ em ở các độ tuổi khác nhau sẽ phản ứng khác nhau về sự ra đời của một em bé mới

Biết được phản ứng ở mỗi lứa tuổi sẽ giúp bạn dễ dàng xử lý những thay đổi trong gia đình.

Trẻ đang tập đi (Từ 1 đến 2 tuổi)

Trẻ em ở độ tuổi này sẽ không hiểu nhiều về ý nghĩa của việc sắp có một em trai hay em gái mới. Tuy nhiên, hãy để trẻ nghe bạn kể về “em bé sắp chào đời” và cảm nhận được sự hào hứng của bạn. Trẻ có thể không hiểu tại sao bạn lại hào hứng, nhưng thái độ của bạn sẽ ảnh hưởng đến trẻ và làm trẻ cũng cảm thấy thích thú.

Các cha mẹ có thể làm một số điều sau để chuẩn bị tâm lý đón em bé cho trẻ:

Để trẻ ngắm nhìn những bức ảnh về em bé: Ít nhất, con bạn sẽ làm quen với những từ như "chị", "anh" và "em bé sắp chào đời".

Khi đứa trẻ mới chào đời, hãy cố gắng làm điều gì đó đặc biệt cho đứa con lớn hơn của bạn:  Đảm bảo với trẻ rằng trẻ vẫn được yêu thương. Bạn có thể tặng trẻ một món quà đặc biệt, để trẻ dành thời gian ở một mình với bố, bà hoặc một người lớn đặc biệt khác hoặc dắt trẻ đến một nơi nào đó đặc biệt.

Trẻ chưa đến tuổi đi học (từ 2 - 4 tuổi)

Ở độ tuổi này, trẻ vẫn còn rất gắn bó với cha mẹ và chưa hiểu cách chia sẻ cha mẹ với người khác. Trẻ cũng có thể rất nhạy cảm với sự thay đổi và có thể cảm thấy bị đe dọa bởi việc có thêm một thành viên mới trong gia đình.

Dưới đây là một số gợi ý có thể giúp trẻ từ 2 - 4 tuổi tập trở thành anh trai hoặc chị gái lớn.

Chờ một khoảng thời gian trước khi nói với trẻ về em bé sắp sinh: Hãy giải thích điều đó cho trẻ khi bạn bắt đầu mua đồ nội thất cho em bé, quần áo em bé hoặc khi trẻ bắt đầu hỏi về "cái bụng" đang lớn dần lên của mẹ. Sách tranh cho trẻ mẫu giáo hoặc các lớp học dành cho trẻ sắp làm anh chị em cũng rất hữu ích. Lưu ý một điều rằng cha mẹ hãy cố gắng nói cho trẻ biết trước khi trẻ được nghe người khác kể về đứa em sắp chào đời của mình.

Hãy trung thực: Giải thích cho trẻ rằng em bé rất dễ thương và thích được âu yếm nhưng cũng sẽ quấy khóc và làm mất nhiều thời gian cũng như sự chú ý của cha mẹ. Ngoài ra, hãy đảm bảo trẻ biết rằng có thể phải mất một thời gian nữa trẻ mới có thể chơi với em bé. Và có một điều quan trọng là bạn phải đảm bảo với trẻ rằng bạn sẽ luôn yêu trẻ nhiều như khi em bé chưa sinh ra.

Để trẻ cùng lên kế hoạch cho em bé

Điều này sẽ khiến trẻ cảm thấy bớt ghen tỵ. Hãy để trẻ cùng bạn mua sắm những món đồ em bé, cho trẻ xem những bức ảnh khi còn là em bé của chính trẻ. Nếu bạn định sử dụng một số đồ cũ của trẻ, hãy để trẻ chơi với chúng một chút trước khi bạn chuẩn bị sẵn sàng cho em bé sắp sinh. Bạn cũng có thể mua cho trẻ một con búp bê để trẻ làm quen và tập chăm sóc “em bé”.

Tập cho trẻ thay đổi một số thói quen hằng ngày

Nếu có thể, hãy tập dần dần cho trẻ thói quen tự đi vệ sinh và thay đổi một số sinh hoạt trước khi em bé về nhà. Nếu không được, hãy tạm dừng một số hoạt động cho đến khi em bé đã ổn định ở nhà. Trẻ có thể cảm thấy quá tải khi cố gắng học những điều mới vì những thay đổi do có thêm một thành viên trong gia đình.

Chuẩn bị cho trẻ khi bạn ở trong bệnh viện: Trẻ có thể cảm thấy bối rối khi bạn không có ở nhà và phải ở bệnh viện một vài ngày. Hãy giải thích cho trẻ rằng bạn sẽ trở về nhà với em bé sau một ít ngày.

Dành thời gian đặc biệt cho con lớn của bạn: Đọc, chơi game, nghe nhạc hoặc đơn giản là trò chuyện cùng với trẻ. Bạn nên cho trẻ cảm thấy rằng bạn vẫn yêu trẻ rất nhiều và muốn làm mọi việc cùng trẻ. Ngoài ra, hãy để trẻ cảm thấy mình là một phần của mọi thứ trong gia đình bằng cách để trẻ ở bên cạnh khi bạn cho em bé ăn.

Đề nghị gia đình và bạn bè dành một ít thời gian cho con lớn của bạn khi họ đến thăm em bé mới sinh: Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy đặc biệt và không bị mất hứng thú, không bị thiên vị. Nếu họ có thể tặng trẻ một món quà khi họ mang quà cho em bé cũng sẽ giúp trẻ cảm thấy vui vẻ hơn.

Để con lớn của bạn dành thời gian với bố: Em bé mới chào đời là cơ hội tuyệt vời để các ông bố dành thời gian ở một mình với những đứa con lớn hơn.

Trẻ em trong độ tuổi đi học (từ 5 tuổi trở lên)

Trẻ em trên 5 tuổi thường không bị đe dọa bởi những đứa trẻ nhỏ hơn như một em bé mới sinh. Tuy nhiên, các em có thể bực bội bởi sự chú ý dành cho đứa trẻ mới sinh.

Để chuẩn bị cho đứa trẻ trong độ tuổi đi học  đón một em bé mới, bạn có thể:

Nói với trẻ những gì đang xảy ra bằng ngôn ngữ mà trẻ có thể hiểu được. Giải thích ý nghĩa của việc sinh em bé mới và những thay đổi nào có thể ảnh hưởng đến trẻ, kể cả điều tốt và điều không tốt.

Nhờ trẻ giúp bạn chuẩn bị một số thứ cho em bé bằng cách sửa sang phòng của em bé, chọn quần áo, chọn đồ chơi, mua tã cho em.

Nếu có thể, hãy để trẻ đến bệnh viện ngay sau khi em bé được sinh ra để trẻ cảm thấy mình là một phần của gia đình đang phát triển.

Khi bạn đưa em bé về nhà, hãy làm cho trẻ cảm thấy rằng trẻ cũng có vai trò trong việc chăm sóc em bé. Nói với trẻ rằng trẻ cũng có thể bế em bé, nhưng với điều kiện là phải xin phép cha mẹ trước. Khen ngợi trẻ khi trẻ dịu dàng và yêu thương em bé.

Đừng bỏ qua các nhu cầu và hoạt động của trẻ. Hãy cho trẻ biết bạn yêu trẻ nhiều như thế nào. Cố gắng dành thời gian ở một mình với trẻ mỗi ngày; sử dụng đó như một cơ hội để nhắc nhở rằng bạn luôn rất yêu trẻ và trẻ đặc biệt với bạn, với gia đình như thế nào.