Bác sĩ Nhi giải đáp: Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Theo thống kê, cứ 10 trẻ sơ sinh thì có 6 trẻ mắc chứng vàng da sau khi chào đời. Màu vàng nổi trên da trẻ nguyên nhân do chất bilirubin tăng cao trong máu.

Bác sĩ Phạm Diệp Thùy Dương – Giảng viên Bộ môn Nhi Đại học Y dược TP.HCM, cho biết có 2 loại bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là vàng da tăng bilirubin trực tiếp và vàng da tăng bilirubin gián tiếp.

"Vàng da da tăng bilirubin trực tiếp (hay còn gọi là vàng da tắc mật) thuộc trường hợp ít gặp hơn. Mắc bệnh vàng da tắc mật, phân trẻ sơ sinh sẽ nhạt màu hoặc mất hẳn màu (màu “cứt cò”), nước tiểu màu sậm. Mọi trường hợp vàng da tắc mật đều phải nhập viện điều trị", bác sĩ Thùy Dương cho biết.

Trường hợp vàng da tăng bilirubin gián tiếp (gọi tắt là bệnh vàng da) thường gặp hơn ở trẻ sơ sinh. Hầu hết các triệu chứng bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là vàng da sinh lý và sẽ hết trong tuần đầu tiên sau khi chào đời.

Theo bác sĩ Thùy Dương, trong một số trường hợp đặc biệt, chất bilirubin trong máu tăng cao, tràn qua hàng rào bảo vệ não trẻ có thể phá hủy các nhân thần kinh làm tổn thương vĩnh viễn (tình trạng vàng da nhân). Trẻ bị vàng da nhân sẽ phải mang những di chứng thần kinh hết sức trầm trọng như điếc, múa vờn, chậm phát triển về vận động.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị vàng da

Bác sĩ Thùy Dương giải thích trẻ sơ sinh bị vàng da xuất phát từ chức năng thải bilirubin của gan chưa hoàn thiện do quá trình chuyển tiếp từ tử cung mẹ ra thế giới bên ngoài. Trẻ bị vàng da nặng còn do các nguyên nhân: Bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con, trẻ sinh non tháng, nhiễm trùng hoặc tan ổ máu tụ...

Tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ xuất hiện trước tiên trên mặt và tiến triển theo hướng từ đầu đến chân. Lượng bilirubin càng cao, màu vàng thấy được trên cơ thể trẻ càng thấp.

Để nhận biết dấu hiệu vàng da ở trẻ sơ sinh, bác sĩ Thùy Dương khuyên cha mẹ nên mang bé ra nơi có ánh sáng ban ngày đủ sáng, tốt nhất gần cửa sổ rồi dùng ngón tay ấn da mũi trẻ vừa quan sát. Nếu cha mẹ thấy màu vàng, chứng tỏ bé bị vàng da. Khi nhận định bé bị vàng da, mẹ hãy tiếp tục ấn tại các vùng: Ngực, trên rốn, dưới rốn, đùi, cẳng chân, lòng bàn chân để xác định chỗ thấp nhất thấy vàng da.

Cần làm gì khi trẻ bị vàng da?

Theo bác sĩ Thùy Dương, khi phát hiện trẻ bị vàng da, mẹ cần tiếp tục cho trẻ bú và theo dõi sự phát triển của bệnh. Mẹ hãy đưa trẻ đến bệnh viện khi có các dấu hiệu:

- Trẻ sơ sinh bị vàng da sớm: Xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu sau sinh mặc dù màu vàng mới chớm ở mặt.

- Trẻ bị vàng da tới đùi hoặc dưới mức đùi.

- Trẻ bị vàng da kèm theo các dấu hiệu khác: Bú kém, lừ đừ, sốt…

- Trẻ sơ sinh bị vàng da sau 2 tuần tuổi và 3 tuần tuổi ở trẻ sinh non.

"Tại bệnh viện, bác sĩ chuyên khoa sẽ quyết định phương pháp điều trị cho trẻ nhằm hạ thấp lượng  bilirubin trong máu. Hai phương pháp được sử dụng hiện nay là dùng ánh sáng liệu pháp (chiếu đèn) và thay máu cho trẻ sơ sinh", bác sĩ Thùy Dương cho biết.