Các ngư dân ra sân bay Kinabalu lúc 2h sáng nay, nối chuyến đến Kuala Lumpur về Tân Sơn Nhất (TP HCM) và đáp xuống Đà Nẵng hơn 22h cùng ngày. Sức khỏe ngư dân đều ổn định.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam cùng gia đình ngư dân tập trung trước sảnh chờ nhà ga hành khách quốc nội Đà Nẵng, trong khi một số người nóng lòng đã bay vào TP HCM để bắt chuyến bay về cùng. Nhiều người bật khóc, ôm chầm lấy người thân sau 5 tháng ra khơi rồi bị giam giữ (tàu rời bến ngày 25/4).

Chị Trần Thị Tình, 38 tuổi, ghì chặt chồng là anh Trần Văn Mạnh, 41 tuổi, thuyền trưởng tàu QNa 95005 TS. Ba tháng qua, chị cùng con trai nhiều lần gửi đơn kiến nghị đến Trung ương và địa phương, xin cứu giúp các ngư dân.

Hầu hết người trên tàu anh Mạnh là anh em, họ hàng, đi biển với nhau hơn 10 năm, nhưng đây là lần đầu ra khơi bị tấn công và bắt giam, tuyên án phạt tiền.

Thuyền trưởng Nguyễn Văn Mạnh tại sân bay Tân Sơn Nhất, chiều 22/9. Ảnh: Gia Minh 

Làm thuyền trưởng 13 năm, nhiều lần đến vùng biển trên đánh bắt hải sản, nhưng anh Mạnh cho biết chưa từng bị đuổi đánh. "Cũng như những lần trước, lần này chúng tôi vẫn lần theo bản đồ đến khu vực này hành nghề, nhưng không rõ vùng biển này có xâm phạm vào lãnh thổ nước bạn hay không", anh nói.

Tàu cá QNa 95005 TS cùng 42 ngư dân hành nghề câu mực, bị giới chức Malaysia ngăn chặn và bắt giữ tại khu vực Tanjung Simpang Mengayau Kudat, hôm 11/6, với lý do vi phạm luật thủy sản 1985 của nước này.

Tuy nhiên, theo văn bản ngày 29/6 của UBND tỉnh Quảng Nam, hệ thống giám sát của Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh ghi nhận tàu QNa 95005 TS hoạt động cách bãi đá Công Đo thuộc quần đảo Trường Sa, chủ quyền Việt Nam, khoảng 9 hải lý về phía đông nam thì bị cảnh sát biển Malaysia bắt.

Dữ liệu giám sát hành trình của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam cho thấy từ ngày 25/4 đến 11/6, tàu QNa 95005 TS hoạt động trong vùng ranh giới cho phép khai thác thủy hải sản của Việt Nam.

5 ngư dân tuổi vị thành niên và người có bệnh nền đã được chủ tàu phối hợp với giới chức sở tại giải quyết thủ tục đưa về nước hôm 14/7. 37 người còn lại tiếp tục bị giam giữ để giới chức Malaysia điều tra.

 Chị Nguyễn Thị Tình bật khóc khi nhìn thấy chồng và nhiều người thân họ hàng về đến sân bay Tân Sơn Nhất, chiều 22/9. Ảnh: Gia Minh

Ngày 30/8, Tòa án Kota Kinabalu (Malaysia) đưa vụ án ra xét xử. Các ngư dân cho biết, thuyền trưởng Mạnh phải nộp phạt 150.000 RM (khoảng 800 triệu đồng), mỗi thuyền viên bị phạt 20.000 RM. Tổng tiền phạt hơn 5 tỷ đồng.

Ngoài tiền phạt, chị Tình đã thuê luật sư tại Malaysia bào chữa cho chồng hết 30.000 RM (150 triệu đồng), chi phí cho mỗi người thân sang hỗ trợ pháp lý hết 25.000 triệu đồng. Toàn bộ tàu và thủy sản của ngư dân sau 2 tháng đánh bắt bị tịch thu. Dù vậy, vợ chồng chị Tình vẫn muốn được hỗ trợ để tiếp tục bám biển.

Thời gian qua xảy ra nhiều vụ tàu cá Việt Nam bị cảnh sát biển nước ngoài bắt giữ. Theo chuyên gia luật Hoàng Việt, Việt Nam với Malaysia có phân định vùng thềm lục địa, nhưng còn vùng đặc quyền kinh tế chưa phân định được mà mới dừng ở thỏa thuận.

"Cho đến bây giờ việc giải quyết chủ yếu bằng biện pháp ngoại giao, vì sự việc xảy ra ở giữa biển, không có bên thứ ba để xác định. Thông thường khi cảnh sát biển bắt ngư dân Việt sẽ đưa về cho tòa án và phán quyết ngay lập tức theo pháp luật của họ", luật sư Việt nói.

Ông Việt đề xuất để tránh tình trạng ngư dân bị bắt giữ, phạt rất nhiều tiền khi đánh bắt ở vùng biển khơi xa, các quốc gia, trong đó có Việt Nam và Malaysia, cần thỏa thuận vùng đánh cá chung ở nơi còn chồng lấn; có cơ chế phối hợp tuần tra chung trên biển, nếu phát hiện ngư dân nước nào vi phạm thì cùng xử lý.