Gan có 4 chức năng chính, bao gồm: chức năng chuyển hóa (glucid, lipid, protid…), chức năng tạo - tiết mật, chức năng dự trữ vitamin - khoáng chất, chức năng chống độc - thải độc. Đáng lo ngại là gan rất dễ bị tổn thương nhưng các dấu hiệu bệnh gan ở giai đoạn đầu lại thường không rõ ràng.
Do đó, bảo vệ gan trước những yếu tố gây hại là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những thực phẩm gây hại gan nhất mà có thể bạn đang ăn hàng ngày.
1. Rượu bia
Hơn 90% lượng cồn trong dạ dày phải được gan chuyển hóa, acetaldehyde và các gốc tự do sinh ra trong quá trình chuyển hóa không chỉ giết chết tế bào gan mà còn làm tăng tích tụ mỡ trong gan, đồng thời gây tổn hại chức năng gan, vì vậy uống rượu thực sự làm tổn thương gan.
Nếu bạn không có thói quen uống rượu thì đừng nên uống. Nếu đôi khi bạn phải uống, theo hướng dẫn dinh dưỡng quốc tế, lượng rượu uống hàng ngày nên được kiểm soát. Chẳng hạn như: bia 4% được khống chế ở mức 375ml, tức là khoảng 1 lon nhỏ; hoặc rượu vang 10% giữ trong khoảng 150ml, tức là khoảng 1/3 ly rượu vang tiêu chuẩn (430ml).
Ngoài ra, khi uống, nên ăn chút gì đó, uống từ từ từng ngụm nhỏ, không uống chung với đồ uống có ga sẽ làm chậm quá trình hấp thụ cồn gây hại cho gan.
2. Nước ép
Nướp ép trái cây được chiết xuất bằng cách ép nước trái cây và đường, chúng có thể chuyển hóa thành chất béo trong gan. Lượng đường nạp vào cơ thể nhiều khiến mỡ được tổng hợp ra khỏi gan quá muộn, dễ tích tụ trong tế bào gan, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu. Vì vậy để bảo vệ gan, cố gắng không uống nước ép trái cây quá thường xuyên, ăn trực tiếp trái cây sẽ khỏe hơn, không dễ nạp vào cơ thể quá liều đường.
Tất nhiên, lượng trái cây cũng nên được kiểm soát, 200-350 gram mỗi ngày là đủ, 1 quả kiwi khoảng 100 gram, táo cỡ trung bình khoảng 200 gram, không nên ăn quá nhiều.
Ngoài ra, nhiều loại nước ngọt cũng chứa nhiều đường, vì vậy hãy uống càng ít nước ép càng tốt.
3. Chất béo chuyển hóa
Các thí nghiệm đã chỉ ra rằng lượng dầu đậu nành và bơ thực vật bị oxy hóa có nhiều axit béo chuyển hóa, làm tăng đáng kể tổn thương gan ở chuột.
Mặc dù đây chỉ là một thí nghiệm trên động vật, nó không đủ để mở rộng trực tiếp cho con người, nhưng xét rằng bằng chứng cho thấy axit béo chuyển hóa không có lợi cho sức khỏe tim mạch là rất rõ ràng, thì vẫn nên kiểm soát axit béo chuyển hóa càng nhiều càng tốt.
Làm thế nào để kiểm soát nó?
Thứ nhất là hạn chế ăn các món chiên, xào, rán, nướng... vì khi nấu ở nhiệt độ cao này, cấu trúc của dầu dễ bị biến đổi và hình thành axit béo chuyển hóa. Nếu bạn thích ăn, hãy dùng chảo chống dính để chiên, cho ít dầu và không đợi khói dầu bốc lên rồi mới nấu có thể giảm sản sinh axit béo chuyển hóa.
Ngoài ra, ăn ít đồ ăn nhẹ có chứa bơ thực vật, kem không sữa, kem thực vật, kem sữa... và bánh.
4. Các loại hạt và ngũ cốc bị mốc
Đậu phộng trong các loại hạt và ngô trong ngũ cốc có khả năng nhiễm aflatoxin cao nhất. Aflatoxin có độc tính mạnh với gan, ức chế quá trình tổng hợp DNA, RNA và protein trong tế bào gan, trực tiếp giết chết tế bào gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Vì vậy, nếu các loại hạt và ngũ cốc bị mốc, hãy vứt chúng đi.
Những thực phẩm khác bị mốc cũng nên vứt bỏ, không nên chỉ cắt bỏ phần bị mốc rồi tiếp tục tiêu thụ phần còn lại bởi khi đó, aflatoxin đã lan ra khắp thực phẩm.
5. Tinh bột tinh chế nhiều lần
Nên hạn chế ăn các loại carbohydrate tinh chế như gạo trắng, bánh mì trắng, mì trắng vì chúng làm tăng nhanh đường huyết. Gan có chức năng điều hòa đường huyết, khi đường huyết thấp sẽ chuyển hóa glycogen và các chất không đường. chẳng hạn như glycerol và axit amin thành glucose để tăng lượng đường trong máu; khi lượng đường trong máu cao, nó có thể chuyển hóa đường trong máu thành glycogen và chất béo để hạ đường huyết. Nếu lượng đường trong máu luôn tăng vọt, gan đương nhiên sẽ bị ảnh hưởng, khi kiệt sức rất dễ sinh bệnh.
Vì vậy, để giảm bớt gánh nặng cho gan, tốt nhất nên phối hợp các loại thực phẩm một cách đa dạng. Ngoài ra, mỗi bữa ăn nên bổ sung nhiều rau xanh không chứa tinh bột và đạm chất lượng cao, ba bữa nên đều đặn và có định lượng, để kiểm soát lượng đường trong máu thuận lợi hơn.
