TS Nguyễn Văn Tùng (khoa Nhi, Bệnh viện Quân đội 108) cho biết, virus Adeno là một trong những loại virus gây bệnh viêm đường hô hấp phổ biến ở người, đặc biệt là nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Ngoài gây bệnh đường hô hấp, Adenovirus còn có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan khác như viêm dạ dày, viêm ruột, viêm kết mạc... Trẻ cần được đưa đi khám và điều trị sớm, để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.
Một người có thể nhiễm virus Adeno nhiều lần
Theo TS Tùng, virus Adeno là các virus DNA được phân loại theo 3 chất kháng nguyên vỏ protein chính (hexon, penton và sợi). Có 7 loài virus Adeno ở người (từ A đến G) và 57 tuýp huyết thanh. Các tuýp huyết thanh khác nhau liên quan đến các tình trạng bệnh lý khác nhau.
"Mọi người ở các lứa tuổi đều có thể mắc bệnh. Sau khi bị bệnh sẽ được miễn dịch đặc hiệu tuýp nhưng vẫn có thể mắc tuýp virus Adeno khác.
Bệnh thường xảy ra nhiều ở lứa tuổi trẻ và gần 100% số người lớn đã có kháng thể đặc hiệu với nhiều tuýp virus Adeno. Ở trẻ em, virus Adeno thường gây nhiễm trùng đường hô hấp và đường ruột. Riêng nhiễm trùng đường hô hấp do virus Adeno thường gặp nhất vào cuối mùa đông, mùa xuân và đầu mùa hè" ,TS Tùng phân tích.
Các triệu chứng của nhiễm trùng virus Adenos là gì?
Theo TS Tùng, thời gian ủ bệnh sau khi nhiễm virus Adeno trong khoảng 5-12 ngày, trung bình là 8 ngày, nhưng cũng có thể dài hơn 12 ngày. Bệnh bắt đầu lây truyền vào cuối thời kỳ ủ bệnh và kéo dài đến 14 ngày sau khi phát bệnh hoặc có thể lâu hơn khi cơ thể vẫn còn đào thải virus Adeno ra ngoài.
Hầu hết các trường hợp nhiễm bệnh đều nhẹ; các biểu hiện (ví dụ: sốt, các triệu chứng của đường hô hấp trên và dưới, viêm họng, viêm kết mạc) rất khác nhau tùy thuộc vào tuýp huyết thanh.
"Bệnh nặng xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh và những bệnh nhân suy giảm miễn dịch nhưng đôi khi xảy ra trên người lớn khỏe mạnh.
Các trường hợp nhiễm trùng có triệu chứng xảy ra ở trẻ em và gây sốt và các triệu chứng của đường hô hấp trên, bao gồm viêm họng, viêm tai giữa, ho và viêm amidan xuất tiết có hạch cổ.
Virus Adeno tuýp 3 và 7 gây ra một hội chứng riêng biệt của viêm kết mạc, viêm họng và sốt (sốt kèm theo viêm kết mạc - viêm họng - hạch)", TS Tùng chia sẻ.
TS Tùng nhấn mạnh thêm, bệnh viêm kết mạc do virus Adeno đôi khi nặng, xảy ra không thường xuyên với các triệu chứng như viêm kết mạc ở 2 mắt, có thể có sưng hạch quanh tai. Có thể có phù kết mạc, đau và các tổn thương giác mạc dạng đốm. Viêm kết giác mạc theo dịch thường khỏi trong vòng 3 đến 4 tuần, mặc dù các tổn thương giác mạc có thể tồn tại lâu hơn nhiều.
Còn nhiễm trùng đường hô hấp do virus Adeno (các triệu chứng có thể biểu hiện từ 2 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc). Các triệu chứng giống cúm- sổ mũi như đau họng, sốt, ho nặng, nổi hạch, đau đầu, cảm giác bất an.
Có thể dẫn đến viêm phổi (sốt cao, ho khó thở); Viêm thanh quản cấp (ho khan, rít thanh quản, khó thở khi hít vào); Nhiễm trùng đường ruột (các triệu chứng có thể biểu hiện từ 1- 2 ngày sau khi tiếp xúc nguồn bệnh, các triệu chứng thường xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi và có thể kéo dài 1 đến 2 tuần).
Ngoài ra còn có: tiêu chảy khởi phát đột ngột Sốt; Chướng bụng; Nôn mửa; Hội chứng Adenovirus hiếm gặp ở trẻ sơ sinh bao gồm viêm tiểu phế quản và viêm phổi nặng.
Các biến chứng của nhiễm trùng do virus Adeno
Theo TS Tùng, các biến chứng nguy hiểm do nhiễm virus Adeno bao gồm:
- Viêm phổi do adenovirus
- Trẻ em có hệ miễn dịch suy yếu có nguy cơ bị nhiễm trùng nặng hơn do virus Adeno
- Lồng ruột (tắc ruột xảy ra khi một phần của ruột trượt qua phần khác giống như kính viễn vọng). Đây là một trường hợp cấp cứu y tế và thường xảy ra nhất ở trẻ sơ sinh.
Các triệu chứng của lồng ruột có thể bao gồm phân có máu, nôn mửa, sưng bụng, đầu gối gập vào ngực, tiếng kêu to vì đau, yếu và hôn mê.
- Viêm não: trẻ sốt cao, nôn trớ, đau đầu, co giật, thay đổi ý thức, cứng gáy…
- Viêm gan bí ẩn gần đây ở trẻ em được cho là có liên quan đến virus Adeno tuýp 41, thường gây ra viêm dạ dày và ruột cấp tính với biểu hiện tiêu chảy, nôn mửa và sốt, có thể đi kèm triệu chứng hô hấp.
Tiêu chuẩn nhập viện điều trị trẻ bị viêm phổi nhiễm virus Adeno là khi trẻ có một trong các biểu hiện sau:
- Khó thở: thở nhanh theo tuổi, rút lõm lồng ngực, khó thở thanh quản.- Suy hô hấp hoặc giảm ô xy máu: tím, SpO 2 < 94%
- Có dấu hiệu toàn thân nặng: Nôn không uống thuốc được, co giật, li bì, tình trạng nhiễm trùng nặng.\
- Bệnh nền nặng: bệnh phổi mạn, suy dinh dưỡng nặng, suy giảm miễn dịch, bệnh tim mạch nặng…
- Tổn thương trên X-quang phổi: tổn thương phổi nặng, hoại tử phổi...
PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh
Giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương
