Tranh cãi không hồi kết

Những ngày qua, trang phục dân tộc "Chiếu Cà Mau" của Hoa hậu Ngọc Châu tại Miss Universe 2022 trở thành tâm điểm tranh cãi của dư luận.

Ban đầu, bộ trang phục có in chữ "Thọ" ở vạt áo. Khi công bố, có ý kiến cho rằng, chữ "Thọ" không phù hợp để quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè thế giới.

Ngay sau đó, ngày 27/12, tổ chức Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam công bố phiên bản mới của trang phục "Chiếu Cà Mau" sau khi chỉnh sửa. Họa tiết chữ "Thọ" đã được thay thành họa tiết hình hoa sen.

Tuy nhiên, việc thay đổi này tiếp tục vấp phải tranh luận khi có ý kiến cho rằng, họa tiết này không ăn nhập cảm hứng ban đầu của tác giả

Đạo diễn Huỳnh Tấn Phát cho rằng hình hoa sen trông lạc quẻ với hoa văn bốn góc của hai vạt tay áo. Việc thay đổi chi tiết vốn quen thuộc trên chiếc chiếu từ xa xưa bị đánh giá làm giảm ý nghĩa trang phục.

"Cái hay của cha ông khi dệt tấm chiếu hoa văn chữ "Thọ" nằm ở chỗ: nó mang ý nghĩa “Vuông - Tròn”. Nó chỉ có duy nhất một cái tâm đối xứng. Nghĩa là, khi ta sử dụng tấm chiếu theo chiều ngang dọc, lên xuống gì thì ta cũng vẫn thấy cái hình hoa văn liền lạc, cân đối.

Còn với tấm chiếu hình hoa sen thì là 1 trục đối xứng và chỉ có một chiều. Cho nên, tấm chiếu ấy chỉ xài được 1 hướng. Và cả cái vòng tròn hoa văn xung quanh cái hoa sen, nhìn nó thô thiển, không tinh xảo chút nào (chắc do làm vội vã)", nam đạo diễn nhận định.

Trước các ý kiến, nhà thiết kế Lê Long Dũng, người chấm chọn "Chiếu Cà Mau" cho rằng việc thay đổi này của ê-kíp Ngọc Châu là "có thể chấp nhận".

Lý giải về những tranh cãi, anh cho rằng, điều này xuất phát từ chuyện cách tân trong thiết kế, bởi không phải ai cũng dễ dàng chấp nhận. Song, anh vẫn khuyến khích bạn trẻ sáng tạo dựa trên giá trị văn hóa nguyên bản, miễn không đánh mất bản sắc hay làm biến tướng văn hóa dân tộc.

Vì sao ê-kíp quyết định thay đổi thiết kế?

Trước đó, ê-kíp của Ngọc Châu cho biết đã liên hệ và tham khảo ý kiến của nhà sử học Dương Trung Quốc và Giáo sư Lê Văn Lan.

Cả hai chuyên gia đều nhận định họa tiết chữ "Thọ" trên bộ trang phục "Chiếu Cà Mau" từ lâu đã trở thành một nét đẹp trong nền văn hóa, lịch sử lâu đời của dân tộc, đi sâu vào đời sống tinh thần lẫn vật chất của người dân Việt Nam.

Xem xét vấn đề ở khía cạnh văn hóa và lịch sử, việc thay đổi họa tiết chữ trên trang phục "Chiếu Cà Mau" không hoàn toàn bắt buộc.

Tuy nhiên, sau khi trao đổi và thống nhất với nhà thiết kế, phía Hoa hậu Ngọc Châu quyết định thay đổi họa tiết chữ "Thọ" thành họa tiết hình hoa sen.

"Vì thời lượng biểu diễn của trang phục dân tộc "Chiếu Cà Mau" không quá dài, chỉ khoảng 15 giây trên sân khấu Miss Universe và cũng với mục đích đề cao, quảng bá vẻ đẹp văn hóa Việt Nam một cách nguyên bản đến bạn bè quốc tế, ê-kíp quyết định tiến hành thay đổi họa tiết mặt trong và ngoài của phần vạt tay áo thành biểu tượng hoa sen nhằm tôn vinh rõ nét văn hóa Việt Nam", ông Trần Việt Bảo Hoàng - CEO của Unimedia - đơn vị tổ chức Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam nói thêm.

Còn NTK Nguyễn Minh Công - cố vấn của bộ thiết kế chia sẻ: “Tôi nghĩ tác giả gửi gắm vào tác phẩm này là tình yêu quê hương đất nước, tình yêu về một vùng đất có làng nghề thật hay và gìn giữ làng nghề ấy. Làng nghề mà ở đó không chỉ để kiếm sống mà chất chứa bao sự tỉ mẩn của những người con quê chân chất.

Hơn nữa chiếu đối với người Việt Nam ta mang một ý nghĩa khá sâu sắc khi chiếu gắn liền từ lúc ta sinh ra, chiếu cạnh bên lúc ta ngủ, chiếu lót để ta có những mâm cơm ấm no bên gia đình và rồi cả đến khi mất đi chiếu lại ôm ta vào lòng. Vì một nét đẹp quá sức bình dị và nhân văn này mà tác giả và Công muốn giới thiệu đến bạn bè thế giới”.