Cấu trúc đề ngữ văn trong kỳ thi vào lớp 10 tại TP.HCM vừa được Sở GD&ĐT vừa công bố không thay đổi so với kỳ tuyển sinh năm học 2023-2024.
Cấu trúc đề ngữ văn gồm 3 phần: đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm). Cụ thể:
Năng lực đọc hiểu
Các văn bản được chọn có thể là văn bản nghị luận, thông tin, văn học, khoa học,...
Câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu hỏi về tiếng Việt.
Các văn bản được lựa chọn có nội dung phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự, … để luyện tập các kĩ năng đọc hiểu: phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tìm các vấn đề tiếng Việt có trong văn bản; tập tóm tắt văn bản, đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra trong văn bản; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp.
Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, các học sinh cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung; trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu của đề, tránh lan man, dài dòng không cần thiết.
Phần nghị luận xã hội
Thí sinh phải đảm bảo cấu trúc bài nghị luận gồm 3 phần mở bài, thân bài và kết bài.
Học sinh phải phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề thành các luận điểm; vận dụng tốt thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.
Để làm tốt phần này, thí sinh phải có thao tác lập luận giải thích, chứng minh, bình luận.
Các thí sinh cần tránh: Thiếu thao tác lập luận (ví dụ thiếu giải thích về vấn đề bàn luận); vận dụng các thao tác lập luận chưa hiệu quả (dẫn chứng chưa sát với vấn đề, thiếu phân tích dẫn chứng để làm rõ vấn đề, …) hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề.
Phần nghị luận văn học
Học sinh được lựa chọn 1 trong 2 đề để làm bài.
Đề 1: Yêu cầu tự chọn một tác phẩm (hoặc đoạn trích) theo yêu cầu của đề, cảm nhận tác phẩm và chỉ ra ảnh hưởng, tác động đối với bản thân hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.
Đề 2: Đề thi đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống ấy.
Để làm tốt phần này, học sinh phải nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học; rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện.
Bên cạnh đó, học sinh phải đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa cùng thể loại và chủ đề với tác phẩm. Từ đó, dùng kiến thức và trải nghiệm của mình để giải quyết một tình huống cụ thể.
Thí sinh hạn chế diễn xuôi lại tác phẩm, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.
Sở GD&ĐT TP.HCM cũng đưa ra một số lưu ý trong kỳ thi vào lớp 10 môn ngữ văn, học sinh cần tránh trong quá trình làm bài như phân bổ thời gian không hợp lí cho các phần, các câu; đọc đề không kĩ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn thành. Mặt khác, cũng có em quá lo lắng, căng thẳng dẫn đến ảnh hưởng đến bài làm.
Kỳ thi vào lớp 10 tại TP.HCM năm 2024, dự kiến diễn ra vào đầu tháng 6, được tổ chức với ba môn thi bắt buộc. Trong đó, toán và ngữ văn có thời gian làm bài 120 phút/môn, ngoại ngữ là 90 phút. Riêng thí sinh dự thi vào lớp 10 các lớp chuyên, tích hợp sẽ dự thi thêm môn chuyên, tích hợp với thời gian là 150 phút.
