Sau khi nắm thông tin, ngành chức năng của tỉnh Tiền Giang đã khảo sát, lấy mẫu gửi kiểm nghiệm để tìm ra nguyên nhân của việc nghêu chết.
Nghêu chết hàng loạt
Có mặt tại vùng nuôi nghêu 2.200ha của hơn 240 hộ ở vùng biển Gò Công thuộc xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông (Tiền Giang), chúng tôi cảm nhận được không khí buồn bã bao trùm lên khu vực này.
Dọc theo tuyến đường dẫn vào bãi biển Tân Thành, ngày nào, rất nhiều tiểu thương ngồi dọc hai bên đường bán nghêu cho thượng khách, nhưng giờ đây chỉ lác đác vài hộ chào mời. Càng lại gần các sân nuôi, mùi hôi từ nghêu chết bốc lên. Các chòi giữ nghêu không một bóng người. Một số chủ nuôi nghêu đứng thẫn thờ nhìn về phía biển.
Ông Đào Văn Quân, ấp Cầu Muống, xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông nuôi 20ha cho biết nghêu của ông nuôi được gần 2 năm tuổi, theo tính toán ban đầu vào mùa mưa tới, trọng lượng con nghêu đạt 60-65 con/kg thì xuất bán. Với năng suất 20-30 tấn/ha/mùa, giá nghêu thịt thương phẩm 19.000 đồng/kg thì gia đình thu được từ 7,6-11,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ đầu tháng 2 đến nay, nghêu bắt đầu chết hàng loạt và chưa có dấu hiệu dừng lại. Với kinh nghiệm nuôi trên 20 năm, ông xác định nghêu của mình chết trên 80%, thiệt hại trên 5 tỷ đồng.
Ông Quân cho biết: “Nghề nuôi nghêu ngoài biển cũng khó lắm. Năm nào, thiên nhiên ưu đãi thì người nuôi có lãi. Gặp thời tiết bất lợi, nghêu chết nhiều thì lỗ, thậm chí trắng tay. Hơn 10 năm qua, người nuôi nơi đây đã gặp 6 lần nghêu chết. Có năm, nghêu chết 20-30%, có năm 70-80%, thậm chí có năm chết hết”.
Ban Quản lý cồn bãi thuộc Ủy ban nhân dân huyện Gò Công Đông là một trong những đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm và diện tích nuôi nghêu cũng khá lớn. Tuy nhiên, trong các lần nghêu chết nơi đây thì vùng nuôi của Ban Quản lý cồn bãi cũng không tránh khỏi.
Trưởng Ban Quản lý cồn bãi Tạ Khắc Khuyên cho biết: “Ban Quản lý cồn bãi được nhà nước cho thuê 331ha. Năm nay, chúng tôi thả nuôi 20ha. Đến nay, con nghêu có trọng lượng khoảng 70 con/kg và chuẩn bị xuất bán. Tuy vậy, đầu tháng 2, gió chướng thổi mạnh vào đất liền và kéo dài 3-4 ngày. Con nghêu chết từ thời gian đó đến nay. Chỗ nuôi thưa, nghêu chết khoảng 5%, chỗ nuôi dày chết trên 10%. Ước thiệt hại hàng tỷ đồng”.
Mùa vụ này, nghêu giống có giá thấp nên người nuôi đã thả rất dày. Theo kinh nghiệm của những người nuôi nghêu, có thể đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến nghêu chết hàng loạt.
Chưa tìm được nguyên nhân
Sau mỗi đợt nghêu chết, ngành chức năng tỉnh Tiền Giang đều xuống khảo sát, lấy mẫu gửi các trung tâm kiểm nghiệm để xác định nguyên nhân gây chết nghêu.
Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Tiền Giang Nguyễn Tiến Diệt, sau khi nắm thông tin, ngành chuyên môn của tỉnh Tiền Giang phối hợp địa phương khảo sát thực tế tại khu vực có nghêu chết trên các sân nuôi thuộc xã Tân Thành nhằm kiểm tra, tiến hành thu mẫu tìm nguyên nhân.
Tại thời điểm kiểm tra, nhiệt độ 29-30oC, độ mặn 25 phần nghìn; thu 4 mẫu nghêu ở 4 vị trí và 2 mẫu bùn trên 2 sân nghêu có diện tích khoảng 12ha để gửi xét nghiệm.
Đối với vị trí nghêu chết cách bờ khoảng 1,5km, ngành chức năng ghi nhận nghêu chết rải rác, với tỷ lệ 20-25%; trên sân nghêu có đọng một lớp bùn nhão, với độ dày 10-20cm. Còn ở những vị trí sân nghêu cách bờ 4km thì chưa khảo sát được do thủy triều chưa rút.
Sáng 15/2, trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang cho biết, đến thời điểm này, chúng tôi cũng chưa xác định được nguyên nhân làm cho nghêu chết. Các đơn vị chuyên môn cũng đã gửi mẫu để xét nghiệm nhưng cũng chưa có kết quả. Trước mắt, Chi cục Thủy sản và Chi cục Thú y tỉnh Tiền Giang phối hợp địa phương tiếp tục khảo sát, thống kê, đánh giá tình hình nghêu chết ở khu vực này.
Theo người nuôi nghêu, mấy năm gần đây, nghêu nuôi ở địa phương này bị chết liên tục, hoặc cách 1 năm là nghêu lại chết hàng loạt. Bao nhiêu vốn tích lũy từ con nghêu hàng chục năm qua của nông dân lần lượt ra đi. Đối với những hộ nuôi nghêu thuộc hàng “đại gia”, với hàng chục ha sân nghêu thì có thể cầm cự được, còn những hộ nuôi nhỏ lẻ chỉ vài ha thì đã phá sản từ những đợt nghêu chết trước đó.
Năm 2010, diện tích nghêu chết lên đến 992,8ha của 163 hộ, với giá trị thiệt hại khoảng 251 tỷ đồng. Năm 2011, diện tích nghêu chết là 1.157,8ha của 155 hộ, với giá trị thiệt hại khoảng 220 tỷ đồng. Năm 2013, diện tích nghêu bị thiệt hại là 854ha của 119 hộ, với giá trị thiệt hại khoảng 237 tỷ đồng. Năm 2015, diện tích nghêu chết lên đến 1.580,1ha của 223 hộ, với giá trị thiệt hại khoảng 407 tỷ đồng. Năm 2020, nghêu ở vùng biển này cũng bị chết, thiệt hại trên 100 tỷ đồng. Năm 2023, nghêu cũng bị chết ở khu vực này.
Nuôi nghêu là một trong những lợi thế quan trọng của tỉnh Tiền Giang, với diện tích thả nuôi 2.200ha và tập trung chủ yếu ở khu vực biển Tân Thành. Ở đồng bằng sông Cửu Long, diện tích nuôi nghêu ở Tiền Giang chỉ đứng sau tỉnh Bến Tre. Hàng năm, vùng nuôi nghêu của địa phương cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước, đặc biệt là xuất khẩu lên đến gần 20.000 tấn. Thị trường xuất khẩu nhiều nhất là: châu Âu, châu Á và châu Mỹ.
