Tuổi càng cao, cơ thể càng lão hoá, các cơ quan vì thế cũng yếu đi theo thời gian. Đối với người già, vấn đề sức khoẻ tim mạch cần phải hết sức quan tâm chăm sóc, theo dõi thường xuyên, nhất là với những người có sẵn các bệnh về tim, cao huyết áp…
Quả tim của chúng ta co bóp và giãn ra khoảng 70 lần/phút, 100.800 lần/ngày và trên 2,76 tỉ lần trong suốt cuộc đời (trung bình 75 năm) để giữ cho máu luôn lưu thông trong cơ thể. Nếu được chăm sóc, tim có thể đập lâu hơn nhiều!
Một quả tim khoẻ sẽ mang lại cuộc sống bình an, giảm bớt lo âu, giúp người cao tuổi an nhiên tận hưởng tuổi già.
Các vấn đề về tim thường gặp ở người cao tuổi
Cơ thể người là một bộ máy hoàn chỉnh và có cách vận hành đặc biệt, khi có những dấu hiệu bất thường, cơ thể sẽ có những phản ứng báo hiệu. Do đó, không chỉ người già, mà mỗi chúng ta cần tập lắng nghe cơ thể để nhận biết các nguy cơ tiềm ẩn trước khi đến với bác sĩ.
Chứng đau thắt ngực: Tim là cơ quan hoạt động tích cực, ngay cả trong lúc ngủ, với cường độ làm việc liên tục, miệt mài như thế nên cơ tim cần được cung cấp đủ ô-xy, đường (glucose) và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác. Nếu nguồn cung cấp này không đủ do động mạch bị hẹp hoặc tắc nghẽn, người cao tuổi dễ bị đau tim hay còn gọi là chứng đau thắt ngực. Dấu hiệu của đau thắt ngực là đau và khó chịu như có lực ép lên ngực. Cơn đau thường lan từ ngực ra vai trái, mặt trong cánh tay trái, cổ, hàm và lưng. Đôi khi, triệu chứng có thể giống như khó tiêu.
Nhồi máu cơ tim: Nếu tim bị thiếu nguồn máu nuôi trầm trọng do cục máu đông làm tắt nghẽn mạch máu hoặc chứng co thắt động mạch sẽ dẫn đến cơn nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim đồng nghĩa với việc một vùng cơ tim bị chết, đây là tình trạng rất nguy hiểm đối với người cao tuổi. Cơn nhồi máu cơ tim có thể để lại hậu quả nặng nề cho sức khoẻ người già, thậm chí dẫn đến đột quỵ, tử vong. Dấu hiệu ban đầu của nhồi máu cơ tim là thiếu máu cơ tim, biểu hiện bằng cơn khó chịu lồng ngực (đau, ép ngực) kéo dài một vài phút, và lặp đi lặp lại. Các triệu chứng khác bao gồm khó thở, đau hoặc khó chịu ở hai tay, cổ, hàm, dạ dày. Các triệu chứng khác mà người cao tuổi không nên bỏ qua nữa là toát mồ hôi lạnh, buồn nôn, chóng mặt.
Ngoài ra, bệnh tim mạch ở người cao tuổi còn gặp một số vấn đề khác, liên quan đến lão hóa và các rối loạn, tổn thương thực thể khác như: Suy tim – là khi cơ tim yếu không còn bơm hiệu quả nữa; bệnh van tim – van tim bị tổn thương nên mở không đủ (hẹp van tim), hoặc van tim đóng không kín (hở van tim), hoặc cả hai. Bệnh van tim, suy tim ảnh hưởng đến lưu lượng máu tuần hoàn, làm máu ứ đọng cục bộ, gây thoát dịch/huyết cầu ra lòng mạch, dẫn đến tình trạng phù ở vùng thấp cơ thể (bàn chân, mắt cá, mặt trước cẳng chân... ) hoặc phù ở phổi gây khó thở, thở nhanh, ho khạc đàm bọt hồng hoặc cả hai.
Chăm sóc trái tim khoẻ
Để bảo vệ trái tim khoẻ, bền bỉ, người cao tuổi cần chú ý đến thói quen sinh hoạt lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý. Nếu không quan tâm và thực hành tốt hai lĩnh vực này, tim có thể bị suy yếu không đáng có. Hầu hết các vấn đề tim mạch có liên quan đến chế độ ăn uống. Thực phẩm chế biến sẵn, carbohydrate tinh chế (đường tinh luyện, bột mì trắng) là những “kẻ thù” của tim mạch.
Chế độ ăn lý tưởng cho trái tim của người cao tuổi:
- Ưu tiên lựa chọn thực phẩm tươi sống và các chất béo có lợi cho sức khỏe như cá, cá béo giàu omega-3, dầu ô-liu, dầu hạt cải, dầu hạt óc chó, ngũ cốc nguyên hạt… hạn chế hoặc không ăn nội tạng động vật. Đồng thời cắt giảm các thực phẩm chế biến sẵn như các loại bánh rán, bánh ngọt, bánh quy, thực phẩm chiên, rán… Về khẩu vị, bậc cao niên nên ăn theo vị thanh nhạt, ít dầu mỡ, đặc biệt không nên ăn mặn. Người cao tuổi nên giảm sử dụng muối, bột ngọt (mì chính), nước mắm trong chế biến hay trong bữa ăn.
- Ăn nhiều trái cây và rau củ mỗi ngày.
- Những người hút thuốc đến độ tuổi 30, 40 có nguy cơ nhồi máu cơ tim cao hơn so với những người không hút thuốc. Do đó, người cao tuổi nên bỏ thuốc lá ngay bây giờ để bảo vệ sức khoẻ cho mình và người thân.
Cơ thể người cao tuổi có thể nhạy cảm với lo âu, căng thẳng, dẫn đến mất ngủ, tăng huyết áp. Căng thẳng quá mức khiến cho huyết áp tăng cao. Đối với người có bệnh tăng huyết áp hoặc vấn đề về tim, nên giữ cảm xúc cân bằng, không nên quá buồn cũng không nên quá vui.
Người cao tuổi nên duy trì việc kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch như tăng huyết áp, đái tháo đường và hàm lượng cholesterol trong máu cao thông qua chế độ dinh dưỡng, lối sống và thuốc điều trị cần thiết được kê toa.
Cao tuổi không có nghĩa là phải luôn nghỉ ngơi, tịnh dưỡng. Người cao tuổi hoàn toàn có thể duy trì cuộc sống năng động, tươi trẻ. Vận động, tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút/ngày có thể giúp cơ thể tăng tuần hoàn máu, giảm lượng mỡ có hại trong máu, đồng thời cơ thể hoạt bát, tinh thần lạc quan.
Lời khuyên của chuyên gia
Ngoài việc duy trì lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh, người cao tuổi phải luôn lưu tâm đến cơn đau hoặc khó chịu ở vùng ngực để tìm đến bác sĩ ngay. Càng vào bệnh viện sớm, khả năng hồi phục càng cao. Hiệu quả điều trị sẽ tốt nhất nếu bệnh được xử trí trong vòng 1 giờ đầu.
Chế phẩm bổ sung cho tim
Bên cạnh nguồn dưỡng chất từ thực phẩm, người cao tuổi có thể dùng thêm các chế phẩm bổ sung để bảo vệ tim mạch. Axit folic (vitamin B9), vitamin B12 và B6 giúp hạ thấp hàm lượng homocystein, một loại axit amin đẩy nhanh tiến trình hẹp động mạch. Co-enzyme Q10 hỗ trợ sản sinh năng lượng cho các tế bào cơ tim (nhất là đối với những người đang dùng thuốc nhóm statin để giảm cholesterol, giúp tránh những tác dụng phụ của statin như đau cơ và mệt mỏi).
Dầu cá chứa axit béo Omega-3 giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Với người đang bị bệnh tim, omega-3 trong dầu cá có thể giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Thêm vào đó, các hoạt chất nhóm sterol thực vật làm giảm hàm lượng cholesterol cao trong máu. Plant sterols là các chất béo dạng sterol có nguồn gốc từ thực vật, ngũ cốc, trái cây, rau củ giúp bảo vệ tim mạch. Plant sterols được chứng minh lâm sàng giúp làm giảm rõ rệt nồng độ cholesterol toàn phần và triglyceride máu. Theo khuyến nghị của FDA Hoa Kỳ, thực phẩm chứa ít nhất 0.65g plant sterol trên một khẩu phần ăn, với liều dùng 2 lần mỗi ngày, cùng chế độ ăn ít béo no và ít cholesterol giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Người cao tuổi có thể bổ sung dưỡng chất này bằng sản phẩm sữa bột, hoặc sữa bột pha sẵn. Nhãn hàng sữa bột Sure Prevent Gold của Vinamilk có chứa thành phần plant Sterol, uống 2 ly Sure Prevent Gold một ngày giúp cung cấp đủ lượng plant sterols cần thiết cho tim mạch. Đặc biệt, Vinamilk vừa bổ sung thành phần omega3-DHA vào Sure Prevent Gold để tăng cường khả năng hỗ trợ sức khoẻ tim mạch cho người cao tuổi. Omega 3- DHA được bổ sung trực tiếp giúp cơ thể dễ dàng hấp thu hơn.
Tóm lại, người cao tuổi cần tinh thần, thể chất khoẻ mạnh để tận hưởng cuộc sống về già thư thái và ý nghĩa. Sức khoẻ nói chung và sức khoẻ tim mạch nói riêng cần được quan tâm, chăm sóc thường xuyên từ chính bản thân người cao tuổi và người thân.
