Tục xông đất, hay còn gọi xông nhà, là phong tục lâu đời và quan trọng trong Tết Nguyên đán ở Việt Nam.
Theo cuốn sách 100 điều nên biết về phong tục Việt Nam (tác giả Tân Việt, NXB Văn hoá dân tộc) thời gian bắt đầu tục xông đất là sau thời điểm giao thừa, vào những giờ phút đầu tiên của năm mới.
"Ai cũng hy vọng một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khỏe tiến bộ, thành đạt hơn năm cũ. Lộc tự nhiên đến, đi hái lộc (chỉ là một cành non ở đình chùa, ở chốn tôn nghiêm mang về nhà), tự mình xông nhà hoặc dặn trước người 'Nhẹ vía' mà mình thích đến xông nhà", tác giả nói về ý nghĩa của tục xông đất.
Theo cuốn sách, nếu một người vinh dự được người khác mời đến xông nhà vào đầu năm mới thì nên chú ý.
"Chớ có sai hẹn sẽ xúi quẩy cả năm đối với gia đình người ta và cả đối với bạn. Ở thành thị thời trước, sáng mồng một, có một số người nghèo gánh một gánh nước đến các gia đình giàu có lân cận và chúc họ 'Lộc phước dồi dào'. Những người này được thưởng tiền rất hậu".
Nhiều người không tin tục xông nhà nhưng cũng phải dè dặt, chưa dám đến nhà ai sớm, sợ trong năm mới gia đình người ta xảy ra chuyện gì không hay sẽ đổ tại mình "Nặng vía".
"Chính vì vậy, đáng lẽ sáng mồng một đông vui lại hoá ít khách, trừ những nhà đã tự xông nhà, vì tục xông nhà chỉ tính người đầu tiên đến nhà, từ người thứ hai trở đi không tính".
Còn theo sách Tục thờ cúng của người Việt (tác giả Bùi Xuân Mỹ, NXB Văn hoá - Thông tin phát hành), ngày đầu năm nếu được người vui vẻ dễ tính tốt nết đến nhà trước nhất, thì cả năm mọi việc trong nhà sẽ hanh thông, may mắn.
Vì vậy, nhiều người muốn chọn người xông nhà cho mình, sao cho hợp tuổi, hợp mệnh... Nếu chọn theo tuổi, gia chủ thường chọn theo "tam hợp" và tránh "tứ hành xung". Ví dụ, gia chủ tuổi Mão thì sẽ theo nhóm tam hợp là Hợi - Mão - Mùi và tránh tứ hành xung là Tý - Ngọ - Mão - Dậu.
Cũng có những gia đình mà gia chủ tự xông đất để tránh lo lắng những phiền phức, rủi ro khi có người khác đến xông nhà trong năm mới.
* Thông tin trong bài mang tính tham khảo, chiêm nghiệm!
