Đức Phật dạy rằng, tình yêu phải bắt đầu từ thấu hiểu, có hiểu mới có thương, tình yêu phải làm bằng sự hiểu biết.

Trong đạo Phật, từ bi gắn liền với trí tuệ. Không hiểu, không thể thương yêu sâu sắc. Không hiểu, không thể thương yêu đích thực. Hiểu chính là nền tảng của tình thương yêu.

Mỗi người có những nỗi niềm, những khổ đau, bức xúc riêng, nếu không hiểu, sẽ không thương mà giận hờn, trách móc. Không hiểu, tình thương của mình sẽ làm người khác ngột ngạt, khổ đau. Không hiểu, sẽ làm người mình thương đau khổ suốt đời.

Nhân danh tình thương, người ta làm khổ nhau. Chuyện đó vẫn thường xảy ra.

Được hiểu và được thương vốn là một nhu cầu muôn đời của con người. Nhiều người thường cảm thấy không ai hiểu mình. Họ “đói” thương, “đói” hiểu. Họ thơ thẩn, lang thang trong cuộc đời tìm người hiểu mình, thương mình. Gặp được người hiểu mình, thương mình là may mắn lớn của cuộc đời. Tình yêu nảy nở, lớn lên từ đó.

Vậy nên, “có hiểu mới có thương” là nguyên tắc chọn người yêu, chọn chồng/vợ theo quan điểm Phật giáo. Dù người ta có đẹp, có giàu đến đâu nhưng không hiểu mình sẽ làm mình khổ suốt đời. Hôn nhân có thể mở ra những con đường hoa hồng, có thể mở ra cánh cửa tù ngục. Chọn vợ, chọn chồng là một sự mạo hiểm lớn. Hãy cẩn thận, nếu không muốn chọn án tù chung thân cho cuộc đời mình.

Trong tình yêu cũng có vai diễn, có buồn thương giận ghét, sầu bi khổ ải. Người xuất gia đi ngược lại dòng đời có nghĩa là không xây dựng đời sống vợ chồng mà xây dựng đời sống tâm linh nên hạnh phúc của họ rất đỗi bình thường, sống đơn giản, đạm bạc.

Người tu thấy thân tâm này không thật có, tất cả đều đang diễn tuồng trên sân khấu, khi hết diễn thì sống trở về cội nguồn ban đầu. Tình yêu không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió để đón nhận hạnh phúc tràn đầy.

Có những chuyên gia chuyên tư vấn cho người khác cách ứng xử mềm dẻo trong tình yêu, nhưng bản thân họ cũng khổ sở vì đời sống hôn nhân gia đình. Hạnh phúc hay khổ đau trong tình yêu là do cách đầu tư của hai người, cả hai phải có cùng chí hướng, có sự cảm thông và đồng hướng về con đường đạo đức tâm linh. Tình yêu không có sự hòa hợp nhuần nhuyễn của khối óc và con tim sẽ trở thành vị kỷ và dẫn đến khổ đau.

Do có ý niệm về sự sống sau khi chết nên chúng ta muốn thí nghiệm để chứng minh sự chết như thế nào. Chết là sự tan rã của thân này và chúng ta sẽ được tái sinh theo nghiệp tốt xấu đã gieo trong hiện tại.

Tâm sinh ra tướng và tướng biểu hiện từ tâm mà được sinh ra. Tâm địa ngục sẽ sinh ra địa ngục vì tâm tướng dung thông nhau. Tâm ngu si, mê muội sẽ sinh làm súc sinh. Tâm thèm khát, ích kỷ sẽ sinh loài quỷđói.

Thật ra, cõi âm không phải là cõi chết, vì nó không có hình tướng nên chúng ta không đủ khả năng để nhìn thấy, nhưng các nhà ngoại cảm có thể thấy được và nối kết được với họ. Thực ra không có năng lực tiềm ẩn nào mà tất cả đều đang phô bày đầy đủ trong bầu vũ trụ bao la này, do nó siêu vi tế nên chúng ta không đủ tuệ giác để tiếp xúc mà thôi.

Tâm giữ gìn giới hạnh, sống đạo đức sẽ sinh làm người và tâm giữ giới trọn vẹn và hướng về điều lành thì sinh cõi trời. Nếu ta có tâm giết hại và xúi bảo kẻ khác giết hại thì địa ngục hiện tiền.

Những người bình yên, hạnh phúc và an nhiên, tự tại, không dính mắc, tham đắm trong buồn thương, giận ghét thì cõi Phật hiện tiền. Các cõi lành hay dữ đều từ tâm thức sinh ra nên nếu có tâm luyến ái, chấp thủ thì sẽ có cảnh giới tương xứng.

Thân này có mặt được phô bày dưới dạng sinh, còn gọi là nhân duyên sinh. Nói đứa trẻ được sinh ra là sự kết hợp của tinh cha, huyết mẹ cũng chưa đủ.

 Hữu trong mười hai nhân duyên là nhu cầu tất yếu của tất cả chúng sinh. Chúng ta chấm dứt mong muốn và tham muốnthì chẳng có gì sinh ra để thỏa mãn những nhu cầu đó.

Hằng ngày, chúng ta thực tập Thiền trong đời sống hôn nhân gia đình, nhờ vậy trong tình yêu ta có được chất liệu của bình an và hạnh phúc.

Thở vào ta biết ta đang thở vào, buồng phổi của ta sẽ tiếp nhận dưỡng khí tốt của trời đất và ta ý thức gìn giữ, bảo vệ người yêu thương. Thở ra ta biết ta đang trân quý sự có mặt của người yêu thương và cuộc sống này.

Bài Thiền tập luôn nhắc nhở chúng ta biết thương yêu bình đẳng tất cả chúng sinh. Sự nghiệp có thể thành công là nhờ có chất liệu của tình yêu, nó như chất xúc tác mạnh mẽ hỗ trợ cho sự nghiệp.

Trong tình yêu có an lạc, hạnh phúc sẽ hỗ trợ cho sự nghiệp được thành công rất lớn. Tình yêu có thể làm thay đổi con người, tình yêu giúp con người sống tốt và biết thương yêu nhau hơn nhưng cũng có thể làm con người điêu đứng, khổ đau mà đánh mất niềm tin. Khi ta lo lắng, nghi ngờ sẽ làm tinh thần mệt mỏi.

Ta hay chán nản, thất vọng sẽ càng làm cho tình yêu thêm rối rắm, cay đắng. Tình yêu khiến đá cứng cũng thành mềm, tuy khó khăn mà vẫn bên nhau ta mới cảm nhận được tình thương yêu chân thật qua sự biết sẻ chia và nâng đỡ.

Chết không phải là chấm hết

Mà chỉ thay hình đổi dạng

Ta cứ đi trong lẩn quẩn

Mà không biết cách yêu thương.