Mới đây, Bệnh viện Nhân dân 115 đã tiếp nhận và điều trị thành công bước đầu một trường hợp thuyên tắc phổi nguy kịch – biến chứng tim mạch hiếm gặp nhưng có thể đe doạ tính mạng, liên quan đến việc sử dụng thuốc tránh thai phối hợp kéo dài.
Người bệnh là nữ, 45 tuổi, công nhân may mặc, có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai dạng phối hợp (28 viên) liên tục hơn 10 năm. Vào ngày nhập viện, khi đang sinh hoạt bình thường, chị bất ngờ xuất hiện khó thở dữ dội, nặng ngực và choáng váng. Người nhà nhanh chóng đưa chị vào khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhân dân 115.
Tại đây, bác sĩ trực ghi nhận người bệnh trong tình trạng tụt huyết áp, có dấu hiệu sốc nặng. Điện tâm đồ và siêu âm tim cho thấy hình ảnh gợi ý tình trạng quá tải cấp tính tim phải – dấu hiệu thường gặp trong thuyên tắc phổi cấp nặng. Ngay lập tức, người bệnh được chuyển đến khoa Hồi sức tích cực và Chống độc (HSTC&CĐ) để được điều trị chuyên sâu, dự kiến can thiệp ECMO nếu cần.
Sau khi hội chẩn liên khoa tại khoa HSTC&CĐ, chẩn đoán xác định được đưa ra: Sốc tắc nghẽn do thuyên tắc phổi nguy cơ cao, huyết khối tĩnh mạch khoeo hai bên, có yếu tố nguy cơ là sử dụng thuốc tránh thai phối hợp lâu năm. Bên cạnh đó, nghề nghiệp của người bệnh phải ngồi lâu bên máy may cũng góp phần vào yếu tố nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch và thuyên tắc phổi.
Bác sĩ trực khoa HSTC&CĐ quyết định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết nhằm làm tan cục máu đông đang bít tắc mạch máu phổi. Sau khi truyền xong thuốc 1 giờ, người bệnh bắt đầu hồi phục rõ rệt: tỉnh táo hơn, hết khó thở, ngực nhẹ hơn, huyết áp cải thiện, thuốc vận mạch được giảm liều đáng kể. Siêu âm tim kiểm tra lại cho thấy chức năng tim phải cải thiện rõ rệt.
Đến nay, người bệnh đã gần như trở về bình thường, tự thở khí phòng, huyết áp ổn định, không cần thuốc vận mạch và tiếp tục sử dụng thuốc kháng đông. Người bệnh tiếp tục được theo dõi chặt chẽ tại khoa HSTC&CĐ để được quản lý tối ưu bệnh lý huyết khối trước khi ra viện. Đồng thời, người bệnh cũng sẽ được gửi khám bác sĩ chuyên khoa Sản để được tư vấn phương pháp tránh thai khác ít nguy cơ huyết khối hơn.
Theo các bác sĩ, thuốc tránh thai phối hợp (chứa estrogen và progestin) là một trong những biện pháp tránh thai phổ biến và hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chứng minh estrogen trong thuốc có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi, đặc biệt ở những phụ nữ sử dụng kéo dài, hút thuốc lá, béo phì hoặc có bệnh lý nền tim mạch.
Việc lựa chọn biện pháp tránh thai cần được cá thể hoá và có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa Sản. Các yếu tố như tuổi, tiền sử bệnh tim mạch – huyết khối, hút thuốc, béo phì, tiểu đường hay bệnh gan cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi dùng thuốc tránh thai nội tiết kéo dài.
Đặc biệt, không nên tự ý sử dụng thuốc tránh thai kéo dài mà không có chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để chọn phương pháp tránh thai phù hợp, vừa hiệu quả, vừa đảm bảo an toàn sức khỏe lâu dài.
