Tiến sĩ Ahmad Sedaghat, bác sĩ tai mũi họng (chuyên gia về tai, mũi và họng) của Bệnh viện Tai và Mắt Massachusetts trực thuộc Harvard cho biết: “Các triệu chứng của cảm lạnh và viêm xoang có thể trùng lặp và khó có thể phân biệt được sự khác biệt".

1. Tìm hiểu chung

Về cảm cúm, có hơn 200 loại virus có thể gây ra cảm lạnh thông thường, thủ phạm chủ yếu là virus có tên là rhinovirus chiếm tới 40% các trường hợp bị cảm lạnh. Các triệu chứng cảm lạnh thường bao gồm đau họng, nghẹt mũi và xoang, tiết dịch đặc và đôi khi nước mũi đổi màu kèm theo chảy nước mũi hoặc hắt hơi. Đôi khi ho và khàn giọng cũng có thể xảy ra nếu bạn bị cảm lạnh.

Đối với viêm xoang thì các xoang là một nhóm các không gian được kết nối trong hộp sọ của bạn. Xoang ở các vị trí sau mắt-mũi, má và trán. Màng trong thành xoang tiết ra chất nhầy giúp giữ lại các vi trùng hay các chất ô nhiễm xâm nhập khác và được đưa ra ngoài xoang nhờ cấu trúc nhỏ như lông gọi là lông mao di chuyển vào mũi.

Khi bị cảm, virus có thể xâm nhập vào xoang và gây viêm xoang gọi là viêm xoang do virus. Các xoang cũng có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn. Tình trạng này gọi là viêm xoang do vi khuẩn hoặc nói một cách thông thường hơn là nhiễm trùng xoang và cần phải điều trị bằng kháng sinh.

Cả viêm xoang do virus và vi khuẩn thì niêm mạc xoang đều bị sưng lên ngăn cho chất nhầy thoát ra ngoài. Các triệu chứng bao gồm tăng áp lực xoang, đau tức, nghẹt mũi, nước mũi đặc có màu vàng hoặc xanh lá cây, giảm khứu giác, sốt, nhức đầu, đau răng ở hàm trên và mệt mỏi. Việc tiết dịch nhầy màu xanh kèm theo sốt có thể xuất hiện nhiều hơn trong viêm xoang do vi khuẩn.

2. Làm cách nào để phân biệt cảm lạnh và viêm xoang vào mùa lạnh?

Tiến sĩ Sedaghat cho biết: "Các triệu chứng của bệnh viêm xoang do cảm lạnh hoặc virus sẽ cải thiện sau 3 - 5 ngày. Nếu như các triệu chứng tương tự như cảm lạnh kéo dài hơn 10 ngày mà không cải thiện thì rất có thể là nhiễm trùng xoang đã xảy ra".

Dưới đây là một số câu hỏi giúp bạn có thể phân biệt được cảm lạnh và nhiễm trùng xoang:

2.1. Các triệu chứng đã kéo dài bao lâu?

Các triệu chứng cảm lạnh thường đạt đỉnh điểm sau 3 - 5 ngày và sau đó sẽ cải thiện trong tuần tiếp theo. Tuy nhiên với nhiễm trùng xoang thì các triệu chứng này sẽ tồn tại lâu hơn. Nếu bạn bị sổ mũi, nghẹt mũi và tăng áp lực xoang trên 10 ngày thì có thể đây là dấu hiệu xoang bị nhiễm trùng.

2.2. Xoang của bạn có bị đau tức không?

Nếu bạn bị đau khi ấn vào các xoang hoặc cảm thấy cơ mặt bị căng ra trong thời gian dài, có thể đây là nhiễm trùng xoang.

2.3. Dịch tiết mũi của bạn có màu gì?

Nếu bạn quan sát thấy dịch nhầy mũi có màu trong suốt, đây có thể là cảm lạnh. Còn nếu như dịch nhầy tiết màu vàng hoặc xanh lá cây thì có thể do nhiễm trùng xoang. Tuy nhiên, yếu tố này còn gây nhiều tranh cãi bởi đây không phải là dấu hiệu đặc trưng.

2.4. Bạn có bị hôi miệng không?

Nếu như hơi thở của bạn có mùi hôi, rõ nhất là khi hắt hơi thì hãy xem xét đến nguyên nhân là nhiễm trùng xoang.

Các triệu chứng khác của nhiễm trùng xoang có thể bao gồm mất khứu giác, mất vị giác, ho, nghẹt mũi, sốt, nhức đầu, mệt mỏi, đau nhức ở xoang hàm và răng.

2.5. Nguyên nhân

Như đã nói ở trên, cảm lạnh thông thường phát sinh do nhiễm bất kỳ loại virus nào trong số 200 loại virus, trong đó vi rhinovirus là phổ biến nhất. Trong khi nhiễm virus cũng gây ra hầu hết các bệnh nhiễm trùng xoang, các loại nặng hơn phát sinh do tiếp xúc với vi khuẩn. Ngoài ra, dị ứng và polyp mũi (khối u) trong xoang có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm xoang.

3. Bạn có nên tự chẩn đoán không?

Thực thế thì tình huống giúp phân biệt này cần tới vài ngày để có thể so sánh được. Nhưng nếu các triệu chứng không tự cải thiện thì bạn cần nhanh chóng tìm tới sự trợ giúp của bác sĩ bởi nhiễm trùng xoang do vi khuẩn có thể cần tới chỉ định dùng kháng sinh; hoặc bạn cũng cần bác sĩ chẩn đoán việc tắc nghẽn xoang không phải do polyp mũi (hoặc hiếm khi là di khối u) gây ra.

Cụ thể:

- Các triệu chứng kéo dài và tồi tệ hơn sau 10 ngày

- Đau và khó chịu nghiêm trọng

- Bị cứng cổ hoặc sưng quanh mắt

- Bị suy giảm thị lực hoặc chức năng tâm thần

- Các triệu chứng biến mất nhưng sau đó quay trở lại

- Bị sốt trên 39 độ kéo dài hơn vài ngày.

Tóm lại việc phân biệt cảm lạnh thông thường và viêm xoang vẫn là một thách thức. Tuy nhiên, có một vài điểm khác biệt chính. Cảm lạnh phổ biến hơn nhiễm trùng xoang và các triệu chứng có xu hướng cải thiện nhanh hơn. Viêm xoang có xu hướng kéo dài và gây chèn ép xoang, đau mặt, có dịch tiết nhầy màu vàng hoặc xanh. Nhiễm trùng xoang cũng có thể gây mất vị giác hoặc khứu giác, sốt cao hơn, mệt mỏi và đau nhức trong cơ thể.

Rất may, cả hai tình trạng này đều có thể điều trị được. Nghỉ ngơi, thư giãn và bù nước là những biện pháp khắc phục tại nhà tuyệt vời. Các phương pháp điều trị bằng thuốc khác nhau tùy thuộc vào việc nhiễm trùng là do virus hay vi khuẩn gây ra.