Trong quả phẩm cúng gia tiên thần linh của người miền Bắc và miền Trung thì trái bưởi có vị trí quan trọng, sau chuối. Những ngày Rằm, mùng Một thường sẽ có chuối bưởi phật thủ, cam, quýt, táo, đào... Đặc biệt trong ngày Tết thì bộ đôi bưởi và chuối là 2 loại quả phẩm thắp hương quan trọng nhất trên ban thờ.
Mâm ngũ quả của người miền Bắc và miền Trung phải có nải chuối to ôm trái bưởi ở giữa, xung quanh có các quả khác tùy theo gia đình, địa phương để đủ ngũ quả đại diện cho ngũ hành, cầu mong may mắn.
Đặc biệt trong thờ cúng, bưởi có ý nghĩa đặc biệt. Bưởi phát âm theo tiếng Hán gần giống với từ con trai nên xa xưa các cụ ta dùng bưởi để tượng trưng cho khỏe mạnh, nối dõi tông đường.
Nhưng chọn bưởi thế nào là đúng cách và tốt, liệu bạn có biết cách chưa?
Nên chọn bưởi gì?
Hiện nay trên thị trường có nhiều giống bưởi: Bưởi da xanh, bưởi Hoàng, bưởi Diễn, bưởi đào, giống bòng bưởi quê theo từng địa phương...
Một yêu cầu đầu tiên chọn bưởi cúng là bưởi có màu vàng tươi và còn lá, còn cuống. Chính vì lý do đó nên bưởi trong mâm thắp hương được ưu tiên là trái bưởi có dáng tròn nhưng thon cao một chút để hài hòa cân đối với mâm ngũ quả. Màu sắc chuối xanh rồi nên thường sẽ không chọn bưởi da xanh cũng màu xanh, mà sẽ chọn bưởi Diễn hoặc bưởi Hoàng, hoặc các giống bưởi khác nhưng hình thức quả căng mọng, vỏ vàng tươi, trên còn cành lá.
Khi chọn phải lưu ý tái bưởi không bị rám vỏ không bị thâm và đáy không bị lệch. Những quả bưởi thắp hương có dáng tròn thon cao sẽ đẹp hơn quả tròn trĩnh hoặc tròn dẹt như mặt trăng. Trái bưởi có mùi thơm càng tốt.
Còn vào những dịp Tết để cúng trong mâm ngũ quả thì bưởi da xanh và các loại bưởi vỏ còn xanh khác thường không được chọn mà sẽ chọn bưởi Diễn hoặc bưởi Hoàng hoặc giống bưởi khác tại địa phương miễn sao trái to phù hợp với tổng thể mâm ngũ quả và nải chuối, màu sắc vỏ bưởi là vàng tươi sáng để hài hòa với chuối và quả khác và để nổi bật, vỏ phải láng mịn bóng, trên núm còn cành lá, không chọn quả bưởi đã xuống nước đã bị héo vỏ.
Nên chọn bưởi trái tròn đều hay trái tròn nhọn phía trên thì hơn?
Thực ra hình dáng trái bưởi đẹp là trái bưởi căng tròn và cân đối. Trái bưởi vỏ phải vàng bóng đẹp sẽ hợp màu với chuối. Còn nếu vỏ bưởi xanh sẽ không nổi bật trên nền chuối xanh. Hơn nữa ngũ quả đủ 5 màu sắc đại diện cho ngũ hành nên nải chuối đã màu xanh thì bưởi vỏ màu vàng sẽ nổi bật và đẹp hơn.
Bưởi thể hiện sự tròn trịa đủ đầy, căng mọng. Thế nên quả tròn mang ý nghĩa trọn vẹn. Tuy nhiên nếu đặt trên nải chuối mà quả tròn dinh như trái bóng thì đôi khi sẽ bị lùn ép vào nải chuối. Còn nếu trái bưởi căng mọng cân đối nhưng thon gọn thu lại bé dần ở phía cuống để cao cao bung cành lá phía trên thì về thẩm mỹ trông sẽ đẹp hơn.
Do đó nhiều người sẽ chọn những trái bưởi cân đối, vỏ đẹp đều nhưng dáng quả thon thon khum lên ở phía trên để khi đặt vào chuối sẽ nhô cao bưởi lên, núm và lá đẩy lên rõ rệt và đặt các quả khác bên cạnh sẽ dễ dàng hơn là chọn trái bưởi tròn dinh như quả bóng.
Tuy nhiên về ý nghĩa phong thủy thì quả tròn dinh hay quả tròn khum khum dài phía trên không bị ảnh hưởng gì cả. Bạn chọn theo thẩm mỹ để mâm ngũ quả vừa đẹp vừa hài hòa là được.
Bưởi rụng cuống thắp hương được không?
Xét về tính thẩm mỹ bưởi rụng cuống sẽ không đẹp như bưởi còn cuống, còn lá. Tuy nhiên cũng tùy thuộc thời tiết, địa phương, gia đình, vùng miền nên cũng đôi khi không mua được quả bưởi đẹp như ý thì trái bưởi đã rụng cuống nhưng còn tươi vẫn được dùng để thắp hương.
Lưu ý khi chọn bưởi thắp hương
- Việc chọn dáng bưởi tròn hay dài chủ yếu về thẩm mỹ,ngoài ra để mâm bồng ngũ quả đẹp và cân đối hài hòa, tạo thế vững chãi trên ban thờ thì khi chọn bưởi cần chú ý:
- Bưởi thắp hương, đặc biệt dịp Tết ưu tiên chú ý nhất là trái bưởi phải đủ tươi vỏ bóng căng tròn không bị héo bị nhăn nhó bị rám
- Trái bưởi phát triển đều không bị cong vẹo lệch một bên.
- Trái bưởi còn nguyên núm và lá xanh không cắm cành lá giả sẽ đẹp hơn trái bưởi bị rụng cuống rụng lá.
- Bưởi có nhiều giống nhiều loại nên chọn trái bưởi ngọt, vỏ thơm, màu vàng sáng rực hoặc màu đỏ sẽ nổi bật cho mâm bồng hơn là chọn trái bưởi vỏ xanh đồng màu với chuối xanh.
- Khi thờ bưởi nên dùng khăn lau sạch và lau khô, tránh để vỏ bưởi ướt đặt lên bàn thờ sẽ nhanh làm mốc nhũn, nhất là dịp năm mới khi đã bắt đầu có mưa xuân, độ ẩm tăng cao.
