Nhà của nghệ sĩ Mai Trần nằm trong một con hẻm nhỏ ở đường Song Hành (TP Thủ Đức). Khi ra đón khách, người đàn ông 70 tuổi, mặc chiếc áo thun mộc mạc.
Thật khó hình dung ông từng là một trong những nghệ sĩ hàng đầu của làng kịch nói miền Nam, từng nâng đỡ và dìu dắt nhiều diễn viên trẻ. Tên tuổi của Mai Trần cũng gắn liền với loạt phim đình đám như: Những nẻo đường phù sa, Bình minh châu thổ, Sống trong sợ hãi, Trận đấu cuối cùng...
Cuộc trò chuyện với phóng viên diễn ra ở chiếc bàn nhỏ với 2,3 cái ghế đặt trước nhà. Cái nắng chói chang của buổi chiều khiến chúng tôi đôi lần phải xê dịch chỗ ngồi...
Căn nhà lụp xụp giữa khu phố cao tầng
Giữa những ngôi nhà cao tầng khang trang, tổ ấm của diễn viên Mai Trần nằm khiêm tốn ở góc nhỏ cuối hẻm. Căn nhà được dựng lên thô sơ, chỉ đủ "che mưa che nắng". Gia đình ông còn tận dụng nơi đây làm kinh doanh buôn bán nên từ trước ra sau đều chất đầy hàng hóa, cũng vì thế mà trông có phần lụp xụp.
Diễn viên Những nẻo đường phù sa cho biết nhà của ông được xây dựng trên đất của người chị vợ. Gia đình ông sống ở đây đã gần 10 năm.
"Ai chẳng mong ước có được nhà cao cửa rộng để che chở cho vợ con, nhưng cuộc sống không phải muốn là được. Giờ tôi lo cho bản thân chưa xong thì chẳng dám mong ước gì hơn", Mai Trần nói.
Giữa năm 2019, Mai Trần phải nhập viện phẫu thuật tim do tắc mạch máu lên não. Thời điểm đó, nhiều đồng nghiệp đã đứng ra giúp đỡ, hỗ trợ ông chi phí đi mổ.
Vượt qua cơn nguy kịch, song di chứng từ căn bệnh khiến sức khỏe Mai Trần sa sút, không thể tiếp tục hoạt động nghệ thuật. Nam nghệ sĩ cho biết: "Sau lần phẫu thuật, tôi ở nhà tĩnh dưỡng chứ không tái khám gì. Chắc do trời thương, tôi thấy mình vẫn khỏe mạnh, chỉ có điều trí nhớ của tôi không còn được như xưa, lúc nhớ lúc quên".
Rời xa ánh đèn sân khấu nhiều năm nay, 24 giờ hàng ngày của Mai Trần chỉ quanh quẩn ở nhà. Nam nghệ sĩ bắt đầu buổi sáng bằng việc quét sân, sau đó ngồi nhâm nhi cà phê trước nhà. Vì sức khỏe không cho phép nên ông không thể làm việc nặng, chỉ phụ vợ những việc vừa sức.
Gần đây, Mai Trần được mời đóng phim điện ảnh Đất Rừng Phương Nam của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng. Tuy nhiên, vì chứng "hay quên" mà nam nghệ sĩ gặp không ít khó khăn trong ngày trở lại phim trường.
"Mặc dù đã học kịch bản từ trước nhưng khi ra tới phim trường, tôi quên hết thoại. Chỉ đọc có 4 câu thơ nhưng tôi liên tục nói vấp, phải quay đi quay lại. Thấy vậy tôi nói với đạo diễn đổi người nhưng cậu ấy vẫn an ủi", Mai Trần kể.
Nói đến đây, ông thở dài rồi hy vọng đóng bộ phim cuối cùng trong sự nghiệp sẽ thành công.
Mai Trần thừa nhận với lần trở lại này, ông muốn thử xem sức khỏe có đủ đảm bảo để đóng phim tiếp không. "Nhưng rõ ràng việc suy giảm trí nhớ gây ra không ít trở ngại trong quá trình đóng phim. Có lẽ mọi người phải rơi vào hoàn cảnh của tôi thì mới thấu hiểu sự bất lực của một diễn viên khi thoại mà lại quên trước quên sau", nam nghệ sĩ nói.
Từng tìm đến men rượu, sống buông lơi vì vợ rời bỏ
Tuy mắc chứng hay quên nhưng Mai Trần lại nhớ rất rõ những câu chuyện nghề. Nam nghệ sĩ cho biết mình từng tốt nghiệp Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ năm 1977. Sau vài năm bôn ba trong nghề, cơ duyên đưa đẩy để ông gặp NSND Kim Cương. Nữ nghệ sĩ đã mời Mai Trần đóng vở "Nhân danh công lý" mang lại thành công rực rỡ. Ngoài ra, nam nghệ sĩ ghi dấu ấn với khán giả qua loạt tác phẩm như Trưởng giả học làm sang, Lôi vũ…
Đang trên đà sự nghiệp, Mai Trần bất ngờ mở lò bánh mì. Thời điểm đó, thu nhập từ lò bánh cũng khấm khá. Tuy nhiên sau đó, NSND Kim Cương một lần nữa thuyết phục Mai Trần quay trở lại đoàn hát. "Máu nghề vẫn còn, tôi quay lại đoàn lần thứ hai. Lúc này tôi máu lửa lắm, ban ngày thì giao bánh mì, ban đêm đi diễn", Mai Trần nhớ lại.
Thế nhưng, lúc ở đỉnh cao sự nghiệp, Mai Trần lại phải đối diện với biến cố tình cảm khi người vợ "đầu gối tay ấp" rời bỏ ông sang nước ngoài. Đối diện với nỗi đau này, Mai Trần tìm đến men rượu để giải sầu, sống buông lơi suốt thời gian dài.
"Cuộc đời này nhiều thứ lạ lùng lắm! Lúc tôi thành đạt nhất thì đời tôi lại có câu chuyện buồn khiến mình suy sụp, gục ngã. Cuộc đời tôi "vinh quang" và "thất bại" đi đôi với nhau như thế đó", Mai Trần chia sẻ.
Từ sau năm 2000, Mai Trần cộng tác với một số sân khấu kịch và đóng phim truyền hình là chính. Ông tự nhận mình là người bình dị cả trong phim lẫn ngoài đời thực.
"Tôi muốn khán giả nhớ đến mình với hình ảnh gần gũi và mộc mạc. Cuộc đời nghệ sĩ không mong cầu gì hơn, chỉ mong khán giả vẫn nhớ đến mình trong các vai diễn là vui rồi. Thỉnh thoảng thấy hình ảnh của mình trên tivi, tôi rơm rớm nước mắt", ông tâm sự.
Cuộc hôn nhân gần 30 năm với người vợ kém 20 tuổi
Cuộc trò chuyện của chúng tôi tạm gián đoạn khi vợ của diễn viên Mai Trần trở về với chiếc xe chất đầy hàng hóa phía sau. Nam nghệ sĩ vội vàng chạy ra giúp vợ vác đồ vào nhà. Hỏi mới biết, vợ ông đi giao hàng cho khách ở Long Thành (Đồng Nai) mới về. Có ngày, bà còn đi hơn trăm cây số...
Bà Phan Ngọc Quỳnh Vân (SN 1974) - vợ của diễn viên Mai Trần - gây ấn tượng với hình ảnh người phụ nữ dịu dàng, giản dị. Bà từng tốt nghiệp ngành y sĩ y học cổ truyền nhưng lại làm việc trong ngành viễn thông nhiều năm. Gần một năm nay, bà nghỉ làm ở công ty, chuyển sang bán hàng online. Việc bán buôn chủ yếu nhờ vào khách quen và một số khán giả thương mến ủng hộ.
Kể từ khi Mai Trần đổ bệnh, kinh tế gia đình chủ yếu do vợ ông gánh vác. "Thương lắm, phải dãi nắng dầm mưa giao hàng cho người ta vậy đó" - Mai Trần nói về vợ mình.
Nói về duyên nợ với bà xã kém 20 tuổi, Mai Trần cho biết thời điểm đứt gánh với vợ cũ thì ông gặp bà Quỳnh Vân. Hai người đến với nhau khi nam nghệ sĩ dường như trắng tay vì đã vung tiền ăn chơi suốt một thời gian dài.
"Bà xã đến với tôi từ những lúc khó khăn, cứ tưởng sau này có thể bù đắp được cho bà một cuộc sống sung túc nhưng đến giờ cả hai vẫn thiếu thốn đủ thứ", Mai Trần nói thêm.
Vợ chồng Mai Trần có 2 người con: Mai Xuân Thiên (con trai lớn, sinh năm 1999) hiện đang học đạo diễn tại trường Sân khấu Điện ảnh TPHCM và Mai Xuân Quỳnh Trang (con gái nhỏ, sinh năm 2006) hiện đang học lớp 11.
Bà Quỳnh Vân tiết lộ, ở bên nhau gần 30 năm nhưng vợ chồng bà hầu như chưa bao giờ cãi vã, lớn tiếng. Dù có khó khăn thì họ cùng nắm tay vượt qua chứ không trách móc đối phương. Ở tuổi xế chiều, đôi vợ chồng vẫn ngọt ngào xưng hô "anh - em" đầy tình cảm.
"Cũng có lúc gia đình khó khăn, làm ăn thua lỗ nhưng vợ chồng cứ nắm tay nhau vượt biến cố. Dù túng thiếu nhưng chúng tôi chưa bao giờ cãi vã vì chuyện tiền nong. Nếu làm ăn thua lỗ thì cả hai kiếm tiền trả nợ từ từ, không phân bua lỗi do ai", bà Quỳnh Vân nói.
Ngay cả việc phải gánh vác thu nhập chính của gia đình, bà Vân cũng khẳng định: "Người ta nhìn vào thấy cực nhưng tôi thấy cũng bình thường. Gia đình mình thì mình bao bọc thôi chứ không than phiền gì".
Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, Mai Trần hân hoan nhắc về cậu con trai theo nghề của mình. Mặc dù không ép buộc con cái chuyện học hành nhưng khi biết con trai nối nghiệp, Mai Trần "vui gấp bội lần".
"Ngày biết con trai theo học đạo diễn, tôi vui lắm chứ. Có thể vì khoảng cách thế hệ nên cha con tôi đôi khi không có sự nhất quán trong tư tưởng làm nghề. Tuy nhiên tôi tin tưởng con trai mình có thể làm tốt, cứ để cho con thoải mái theo đuổi đam mê bằng cách riêng của nó", ông nói thêm.
Về mặt chuyên môn, Mai Trần không thể truyền đạt hết cho con, tuy nhiên ông luôn dặn dò con kỹ càng về thái độ sống trong nghề. Mai Trần cho rằng nghệ sĩ nổi tiếng thường mang tư duy kiêu ngạo, bề trên. Đối với ông đó là cái "dở". Ông mong muốn con trai dù ở vị trí nào đều phải sống khiêm tốn, biết mình biết ta.
Ở tuổi 70, Mai Trần gác lại những mong ước cao xa vì hai chữ "sức khỏe". Mặc dù luôn mang trong mình nhiều trăn trở nhưng diễn viên Những nẻo đường phù sa vẫn luôn động viên bản thân sống lạc quan, vui vẻ mỗi ngày. Niềm vui của Mai Trần ở tuổi xế chiều chính là có thể thấy các con ăn học thành tài và trở thành người hữu ích của xã hội. Gia đình tuy "thiếu ăn thiếu mặt" nhưng nam nghệ sĩ luôn cảm thấy ấm áp và đong đầy yêu thương suốt nhiều năm qua.
