Đắp thuốc lang chữa rắn cắn, bệnh nhi nguy kịch
Ngày 10/8, BV Nhi trung ương thông tin, thời gian gần đây, các bác sĩ tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị rắn độc cắn, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Điển hình là bé trai V.T (28 tháng tuổi, Tuyên Quang), bị rắn cắn vào ngón bàn chân trái khi đang nằm ngủ dưới nền nhà. Biết đây là rắn độc, gia đình đã đưa con đến nhà một thầy lang lấy thuốc về đắp. Sau 1 ngày đắp thuốc, bàn chân bé T xuất hiện sưng nề, hoại tử lan lên tới đùi, co giật toàn thân, lúc này, gia đình mới hốt hoảng đưa trẻ đi cấp cứu.
Khi vào BV đa khoa tỉnh Tuyên Quang, bé T suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, liệt cơ hô hấp. Tại đây, các bác sĩ khẩn trương cấp cứu đồng thời liên hệ hội chẩn với các bác sĩ BV Nhi trung ương để đưa ra phương án điều trị cũng như chuyển tuyến an toàn nhất cho trẻ.
Khoảng 36 tiếng sau khi bị rắn cắn, bé T được chuyển lên BV Nhi trung ương trong tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, co giật, hoại tử lan rộng ở cẳng bàn chân trái… tiên lượng rất nặng nề.
May mắn, sau 4 ngày điều trị, bé T được rút ống nội khí quản, tỉnh táo, hồi phục hoàn toàn về sức cơ, cẳng bàn chân trái đỡ sưng nề, vận động tốt. Tuy nhiên, ngón cái bàn chân trái bị rắn cắn đã hoại tử khô, có thể cần phẫu thuật cắt bỏ.
Cũng tại đây, các bác sĩ tiếp nhận bé N.H (3 tuổi, Nghệ An) bị rắn cạp nia cắn ở vùng cánh tay phải khi đang ngủ dưới nền nhà. Sau khi bị rắn cắn, gia đình đưa bé H đến nhà thầy lang tại địa phương chữa trị. Tuy nhiên, trong 1 giờ đắp thuốc lá, bé H rơi vào tình trạng sụp mi, giãn đồng tử 2 bên, nói khó, liệt tứ chi, liệt cơ hô hấp tiến triển. Trẻ nhanh chóng được đưa đến bệnh viện địa phương cấp cứu, đặt nội khí quản và chuyển đến BV Nhi trung ương.
ThS.BS Trần Thị Mỹ Hạnh, khoa Điều trị tích cực Nội khoa, BV Nhi trung ương cho biết, các bác sĩ đã rất nỗ lực liên hệ các bệnh viện trong nước, nước ngoài để tìm nguồn cung cấp huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia miền Bắc. Tại BV Chợ Rẫy (TP. Hồ Chí Minh) chỉ có huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia miền Nam đơn giá (dùng giải nọc một loài rắn cạp nia miền Nam mà không có tác dụng chéo với rắn cạp nia miền Bắc) và huyết thanh kháng nọc rắn đa giá (có tác dụng chung cho rắn cạp nong, cạp nia, hổ chúa, hổ đất).
Sau 14 ngày điều trị tích cực bé H đã tỉnh, kết quả điện não đồ bình thường và kế hoạch rút máy thở trong một vài ngày tới.
Mới đây, bé trai Q.H (13 tuổi, Thái Nguyên) cũng đã được chuyển đến BV Nhi trung ương sau khi điều trị cấp cứu tại bệnh viện tuyến dưới vì bị rắn lục cắn. Ngay lập tức, trẻ được truyền 10 lọ huyết thanh kháng nọc rắn lục tre, truyền plasma tươi và chăm sóc tích cực. Chỉ sau 1 ngày điều trị, tình trạng cháu đã ổn định và được xuất viện.
Cảnh báo rắn độc vào mùa sinh sản
Theo BSCKII Phạm Thị Thanh Tâm, BV Nhi trung ương, tại Việt Nam, các loại rắn độc phổ biến gồm rắn hổ mang, rắn cạp nong, cạp nia, rắn lục… Mỗi loài rắn có đặc trưng về hình thái và loại nọc độc khác nhau. Mùa hè là mùa rắn sinh sôi, phát triển, xảy ra nhiều nhất từ tháng 4 đến tháng 11 và cũng là thời điểm số bệnh nhi bị rắn cắn thường có xu hướng tăng đặc biệt là tại các địa phương gần vùng sông nước, đồi núi. Các bệnh nhân thường bị rắn cắn trong hoàn cảnh nằm ngủ trên nền nhà, sinh hoạt gần cánh đồng hoặc các nơi có gia cầm…
Khi bị rắn độc cắn, người bệnh thường thấy đau buốt tại chỗ cắn, thấy dấu răng sâu, vết thương chảy máu khó cầm, vùng chi bị cắn sưng nề, nổi phỏng nước, hoại tử lan dần, có thể có các dấu hiệu toàn thân như nhìn mờ, sụp mi, đau rát họng, nói khó, nuốt sặc, liệt cơ tiến triển lan xuống tứ chi, thậm chí co giật, hôn mê.
Tất cả các trường hợp bị rắn cắn đều nên được theo dõi ít nhất 24 giờ trong bệnh viện. Huyết thanh kháng nọc rắn được chỉ định trong các trường hợp có biểu hiện nặng toàn thân do rắn độc cắn hoặc có rối loạn đông máu nặng. Thời điểm sử dụng tốt nhất là 4 giờ đầu, tuy nhiên trong 24 giờ đầu vẫn có hiệu quả, một số trường hợp quá 24 giờ vẫn có thể sử dụng...
“Nhiều gia đình bệnh nhân chủ quan áp dụng kinh nghiệm dân gian để sơ cứu vết rắn cắn, cho đến khi có các biểu hiện suy hô hấp, tím tái, xuất huyết nặng… thì mới vội vàng đến các cơ sở y tế. Đây là sai lầm lớn nhất của những bệnh nhân bị rắn cắn. Vì vậy, sau khi bị rắn cắn, bệnh nhân cần được xử trí và cấp cứu kịp thời để hạn chế tình trạng hoại tử chi thể, rối loạn đông máu, nhiễm trùng, thậm chí tử vong”, BS Tâm khuyến cáo.
