Là “yết hầu giao thông” quan trọng trên tuyến đường Trường Sơn huyết mạch, trong những năm chiến tranh, Ngã ba Đồng Lộc (tại thị trấn Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) trở thành điểm huyết mạch giao thông để chi viện sức người, sức của cho miền Nam.
Với âm mưu biến Ngã ba Đồng Lộc thành “toạ độ chết”, chặn đứng sự chi viện của hậu phương cho tiền tuyến, từ tháng 4 đến tháng 10/1968, không quân Mỹ đã đánh phá nơi đây gần 1.900 lượt, ném hơn 50 nghìn quả bom các loại; tính ra, mỗi mét vuông đất tại Ngã ba Đồng Lộc đã phải oằn mình hứng chịu ba quả bom tấn.
Dưới mưa bom, bão đạn của kẻ thù, hơn 16 nghìn người thuộc các lực lượng kiên cường bám trụ, chiến đấu với quyết tâm sắt đá “sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “tim có thể ngừng đập, nhưng đường phải thông”.
Trong số đó có 10 cô gái tuổi đời còn rất trẻ thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội Thanh niên xung phong 55 - Hà Tĩnh hy sinh khi đang phá lấp hố bom, mở đường giữ huyết mạch tiền tuyến.
54 năm trôi qua, nơi 10 cô gái thanh niên xung phong ngã xuống đã trở thành địa chỉ “đỏ” của nhân dân cả nước về dâng hương tưởng niệm.
Tại bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc, nơi đang lưu giữ nhiều kỷ vật của 10 cô gái thanh niên xung phong và kỷ vật trong cuộc kháng chiến tại "toạ độ lửa". Có kỷ vật được tìm thấy ngay tại hố bom nơi các chị nằm lại, nhưng cũng có những kỷ vật được gia đình cất giữ nhiều năm trước khi giao lại cho bảo tàng.

Những chiếc áo lấm lem bùn đất, bức thư gửi mẹ, chiếc lược cùng lọn tóc thề, chiếc dép cao su, nồi nấu cơm... là những kỷ vật đang được lưu giữ tại Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc.

Tại đây đang lưu giữ lá thư viết tay rất đặc biệt của chị Võ Thị Tần (24 tuổi), Tiểu đội trưởng Tiểu đội 4, Đại đội 552 Thanh niên xung phong Hà Tĩnh viết ngày 19/7/1968. Đây cũng là bức thư cuối cùng mà chị Tần gửi cho mẹ, trước 5 ngày chị và 9 đồng đội của mình đã anh dũng hy sinh ở Ngã ba Đồng Lộc.
"Mẹ ơi! Chiều nay, chúng con lại thắng thằng Mỹ một keo nữa. Con kể để mẹ mừng nhé! Trưa nay hàng chục máy bay giặc kéo đến trút bom lên Ngã ba Đồng Lộc. Với yêu cầu nhanh chóng thông đường, mặc dù trời còn sớm nhưng tất cả chúng con đều xông lên mặt đường để kịp thời cứu chữa. Trong thời gian chúng con làm, máy bay giặc có đến trinh sát, chúng tưởng đâu là đường sá đã bị tan nát vì cơn mưa bom của chúng. Nhưng chúng có mắt cũng như mù, chính lúc đó là lúc đoạn đường đang được nối liền bằng cả tâm hồn và trí lực của chúng con. Trời sẩm tối những chiếc xe mang nặng tình hậu phương lại bon bánh trên đường ra tiền tuyến..." những nét chữ được viết trên một tờ giấy không có dòng kẻ nhưng lại rất thẳng hàng của chị Tần trong bức thư gửi mẹ.
Một số hình ảnh tư liệu tại các cuộc kháng chiến được trưng bày tại bảo tàng.

Không gian mô phỏng cảnh sinh hoạt của thanh niên xung phong và bộ đội tại Ngã ba Đồng Lộc.

Những kỷ vật của chị Trần Thị Hường được xem là nhiều nhất tại khu trưng bày. Trong đó có sổ hát, học bạ và chiếc vali, áo..
Những kỷ vật áo, mũ cối được đặt tại phòng trưng bày của bảo tàng.
Tại đây còn trưng bày pháo, xe và máy bay.
Từ hiện vật này, những câu chuyện về một thời hoa lửa hiện về khiến lòng người lắng lại.
Lọn tóc thề cùng chiếc lược của nữ tiểu đội trưởng Võ Thị Tần tái hiện câu chuyện tình sắt son còn dang dở trong tuyến bom đạn giữa chị và chàng trai Nguyễn Đức Hồng - người cùng làng.
Hiện bảo tàng có hơn 1.000 hiện vật của TNXP tại Ngã ba Đồng Lộc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trong số hàng nghìn tư liệu, hiện vật trưng bày tại bảo tàng này thì những kỷ vật của 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc được nhiều người quan tâm.