Giá trị dinh dưỡng của sữa

Sữa (gồm sữa bò, trâu, dê, cừu) là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao. Trong thành phần của sữa có đầy đủ các chất đạm, mỡ, đường, vitamin và chất khoáng giúp cơ thể phát triển và khỏe mạnh. 

Chất đạm (protein) của sữa rất quý vì thành phần axit amin cân đối và độ đồng hóa cao. Chất béo (lipid) của sữa giàu năng lượng, có nhiều vitamin tan trong chất béo nhất là vitamin A.

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, sữa cũng là nguồn vitamin nhóm B, nhất là riboflavin (B2). Trong sữa chua lượng vitamin B1, B2 nhiều hơn ở sữa thường tới 20-30%. Trong sữa có nhiều canxi dưới dạng kết hợp với casein, tỷ lệ canxi/photpho thích hợp nên mức đồng hóa và hấp thu cao.

Chất béo (lipid) của sữa có giá trị sinh học cao vì ở trạng thái nhũ tương và có độ phân tán cao tạo điều kiện cho quá trình tiêu hóa và hấp thu dễ dàng. Lipid của sữa chứa nhiều axit béo chưa no cần thiết, có lecithin là một photphatit quan trọng có vai trò trong chuyển hóa và kéo cholesterol ra khỏi cơ thể.

Do vậy sữa là thức ăn rất tốt cho mọi lứa tuổi. Với trẻ nhỏ sữa mẹ là thức ăn tốt nhất, cần cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Những tháng tiếp theo cần cho trẻ ăn bổ sung, trong khẩu phần của trẻ nên có thêm sữa (có thể là sữa bò, sữa trâu, sữa dê ). Tuy nhiên nếu chỉ quan tâm cho trẻ uống sữa thì chưa đủ dinh dưỡng, cần cho trẻ ăn thêm các thức ăn đa dạng từ 4 nhóm thực phẩm mới cung cấp đủ dinh dưỡng giúp trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt. 

Nhiều gia đình còn dùng sữa cho trẻ uống thay nước (khi nào khát là uống sữa). Sử dụng sữa cho trẻ như vậy là không đúng vì sẽ dẫn đến sự thừa một số thành phần mà lại thiếu hụt một số thành phần khác. 

Mỗi ngày trẻ 1-3 tuổi chỉ nên uống khoảng 500ml sữa bò (đã pha theo công thức), trẻ trên 3 tuổi chỉ nên uống khoảng 300-400ml là đủ.

Cho trẻ uống sữa trước khi đi ngủ được không?

TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cho biết nên cho trẻ uống sữa trước khi đi ngủ. Trẻ sẽ chìm vào giấc ngủ nhanh hơn. Lý do vì một số hợp chất trong sữa như tryptophan và melatonin có thể giúp trẻ dễ dàng chìm vào giấc ngủ. 

Tryptophan là một axit amin được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm có chứa protein. Hợp chất này đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh được gọi là serotonin. Serotonin giúp cải thiện tâm trạng, tăng cường thư giãn và hoạt động như một tiền chất trong việc sản xuất hormone melatonin. Melatonin còn được gọi là hormone ngủ được giải phóng bởi não bộ, thúc đẩy cơ thể chuẩn bị cho giấc ngủ.

Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý rằng ăn tối muộn là không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Bé sẽ có xu hướng ăn nhiều hơn những gì cơ thể yêu cầu, đặc biệt nếu bé đã ăn tối. Hệ tiêu hóa của trẻ cũng có ít thời gian hơn để nghỉ ngơi và phục hồi, vì nó phải xử lý các bữa ăn muộn.

Thay vì đó, cần tuân theo giờ ăn chính thông thường với thời gian ăn nhẹ lành mạnh ở giữa. Ví dụ, cho trẻ ăn sáng lúc 7 giờ sáng, bữa phụ lúc 10 giờ sáng, bữa trưa lúc 1 giờ chiều, bữa phụ buổi chiều lúc 4 giờ chiều và bữa tối lúc 7 giờ tối, không có bữa ăn khuya. Điều này sẽ ngăn chặn cảm giác thèm ăn và ăn quá nhiều trong suốt cả ngày, đặc biệt là vào buổi tối muộn, BS Sơn cho biết.